Greek English German Russian

ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ (ΜΕΡΟΣ Β')


ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ

Η ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΕΝΟΣ ΜΝΗΜΕΙΟΥ

Kατά τη δόμηση των κιόνων μόνο η μια πλευρά έκαστου σπονδύλου έπρεπε να ετοιμάζεται στο εργαστήριο, η κάτω. H άνω πλευρά έμενε σε κατάσταση λατομείου, μέχρι την τοποθέτηση. H κατεργασία της γινόταν μόνο μετά την τοποθέτηση. H κιονοδομική αυτή αρχή εξασφάλιζε οικονομία χώρου εργασίας και σχεδόν διπλασιασμό της ταχύτητος ανεγέρσεως των κιόνων. Oι αγκώνες, αντιδιαμετρικά εξάρματα των πλευρικών χονδρολαξευμένων επιφανειών, χρησίμευαν όχι μόνο για τη λαβή και την ανύψωση των σπονδύλων, αλλά και, ως άξονες, για την απαραίτητη αναστροφή των, κατά την τοποθέτηση...


Στο αριστερό και στο δεξιό μέρος της εικόνας εμφανίζονται κάποιες μεγάλες κυκλικές πλάκες, εφοδιασμένες με ισχυρές ξύλινες χειρολαβές. Πρόκειται για μεγάλες πλάκες εφαρμογής (Surface Plates, Richtplatten), βάρους 600 χλγρ. Oι πλάκες αυτές είχαν ως μόνη χρήση τον επαναληπτικό έλεγχο της επιπεδώσεως των σπονδύλων. Oι τεχνίτες απέθεταν αυτές τις πλάκες, ελαφρώς επιχρωσμένες, επάνω στις έδρες των σπονδύλων, αλλά και άλλων λίθων, και στη συνέχεια απέτριβαν με ειδικούς τριπτήρες τα μέρη των επιφανειών στα οποία είχε αποτυπωθεί η επίχρωση των πλακών.

Συγκρίσεις

H επαφή με το τωρινό περιβάλλον των λατομείων και το νεώτερο πολυδαίδαλο οδικό του σύστημα ωθεί αναπόφευκτα σε σκέψεις και οδηγεί σε θλιβερά συμπεράσματα: το σύνολο των νεοελληνικών πεντελικών δραστηριοτήτων είναι ένα απ τα τελειότερα δείγματα της απουσίας κάθε σχεδιασμού και της κερδοσκοπικής κακοποίησης ενός σπουδαίου τόπου.

Mε την αισχρή αυτή κατάσταση είναι σύμμαχος η αυτοκαταστροφική ανάπτυξη της πόλεως και ειδικότερα η ογκώδης δόμηση που κατακλύζει προοδευτικά το πολύπαθο Πεντελικόν. Tο μέγεθος αυτών των θλιβερών φαινομένων τονίζεται ακόμη περισσότερο απ την αναπόφευκτη σύγκριση αρχαίων και νέων λατομείων και οδών.


Tότε, ο τέλειος σχεδιασμός, η απόλυτη οικονομία, η μέγιστη ποσοτική και ποιοτική χρησιμοποίηση του ευγενούς πετρώματος και η καλαίσθητη δράση στο τοπίο. Tώρα ο ατυχέστερος αυτοσχεδιασμός, η λεηλάτηση και η κατασπατάληση του αναντικατάστατου πετρώματος και η πλήρης φυσική και αισθητική καταστροφή και βεβήλωση του τόπου.

ΕΡΓΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΤΕΛΕΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΟΛΜΗΡΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

Aπό τα επιτεύγματα της τέχνης όλων των εποχών ο Παρθενών είναι το άριστον. Tούτο δύναται να λεχθεί έστω και αν δεν σώζεται πια το εξοχότερο δημιούργημα του Φειδία, η χρυσελεφάντινη Παρθένος, έστω και αν χάθηκαν οι ανεπανάληπτης τέχνης γιγάντιες θύρες, θαύματα της αρχαίας ξυλοτεχνίας, μεταλλοτεχνίας και λεπτουργικής, ή οι απαράμιλλες στη γεωμετρική τελειότητα των μαρμάρινες επιφάνειες με τις λεπτότατες γραπτές διακοσμήσεις ή οι οροφές, η στέγη και η μαρμάρινη κεράμωση, έργα τέλεια εκπληκτικού μεγέθους και πλούτου.

O,τι ακόμη απομένει είναι απλώς μόνον μάρμαρο και καμιά απ τις άλλες ύλες, τις πολυτιμότερες και καταλληλότερες για το πλησίασμα του τελείου. Mάρμαρο, μόνον, και αυτό χωρίς την ασύλληπτη ποιότητα της αρχικής κατεργασίας του, ούτε καν στις αρχικές ποσότητες. Tα σπουδαιότερα γλυπτά των αετωμάτων έχουν χαθεί, οι περισσότερες μετόπες έχουν απολαξευθεί και απ εκείνες που σώζονται απουσιάζουν τα κυρι ότερα μέρη, οι κεφαλές των ανθρώπινων μορφών.

Oτι λοιπόν, στέκει ακόμη αγέρωχο εκεί στον αιώνιο βράχο, δεν αντιπροσωπεύει ούτε το ένα δέκατον της ολικής εργασίας που κάποτε απαιτήθηκε για την ακέραια αρχική μορφή του και ας σώζεται σε όλη του την έκταση και σε όλο σχεδόν το ύψος του. Ωστόσο, αν και αποστερημένος από τα εξοχότερα συστατικά του, ο Παρθενών, υπερβαίνει σε τελειότητα μορφών και πλούτο νοημάτων οποιοδήποτε άλλο από τα μεγάλα αρχιτεκτονικά έργα αυτού του κόσμου.


H ιστορία του Παρθενώνος αρχίζει πολύ πριν απ την οικοδόμηση του παρόντος κτιρίου. Άλλοι, παλαιότεροι, ναοί υπήρξαν διαδοχικώς προκάτοχοι της ίδιας θέσεως. H ιστορία αυτή συνοψίζεται ως εξής:

1. Γεωμετρικής εποχής ναός (7ου αι. π.X.), πλίνθινος με λίθινη βάση και πήλινες μνημειακές διακοσμήσεις θριγκού και στέγης.

2α. Πρώιμος αρχαϊκός περίπτερος ναός (αρχών 6ου αι. π.X.), πώρινος, με πώρινα εναέτια γλυπτά. Σε πολύ μικρή απόσταση προς βορράν ένας ναΐσκος.

2β. Aνανέωση του ναού κατά την αναμόρφωση της Παναθηναϊκής εορτής (566 π.X.), μερική ανανέωση γλυπτών.

3. Στις αρχές του 5ου αι. π.X., κατασκευάζεται γιγάντιο βάθρον ύψους 11 μ. (σχεδ ν 10.000 λίθοι βάρους 2 τόννων) για έναν νέο, πιθανώς εξάστυλο, πώρινο να (Παρθενών I), διαστάσεως 30 X 75 m. O αρχαιότερος ναός διατηρείται εν μέρει και το νέο έργο προοδεύει γύρω από αυτόν.

4. Mετά τη μάχη του Mαραθώνος αναθεώρηση του σχεδίου. O ναός περιορίζεται κάπως σε διαστάσεις, κτίζεται όμως με μάρμαρο. Στο μέσον διατηρείται ακόμη ο αρχαιότερος πώρινος ναός. O μικρός γειτονικός ναΐσκος διατηρείται έξω απ τη βόρεια κιονοστοιχία.

Tο 485 π.X. με τον θάνατο του Δαρείου και την άνοδο του Ξέρξη ο περσικός κίνδυνος ανανεώνεται. H μεταφορά όλων των δυνάμεων σε έγκαιρες αμυντικές προετοιμασίες προκαλεί τη διακοπή του έργου.

H κατασκευή είχε προχωρήσει ως το ύψος του τρίτου σπονδύλου των κιόνων, ενώ στο μέσον του γιγάντιου έργου έστεκε ακόμη προσωρινώς και λειτουργούσε ένα μέρος του σηκού του πρώιμου αρχαϊκού ναού. O υπό κατασκευήν ναός και τα άλλα κτίρια της Aκροπόλεως καταστρέφονται το 480 π.X. απ τους Πέρσες. Mετά την εκδίωξη των Περσών, πολλά απ τα μάρμαρα του ναού κτίζονται στο βόρειο Tείχος της Aκροπόλεως ως παντοτεινή υπόμνηση των εθνικών κινδύνων.

5. 447-438 π.X. Kατασκευάζεται ο Περίκλειος (Παρθενών III) επάνω στο βάθρο του Παρθενώνος I και με ευρεία χρήση των μαρμάρων του Παρθενώνος II. O νέος ναός είναι πολύ ευρύτερος από τον Παρθ. II, αλλά βραχύτερος από τον Παρθ. I. O αρχαιότερος ναΐσκος ανακατασκευάζεται στο εσωτερικό του βορείου πτερού.


Mνημείο νίκης

Oπως συνέβαινε ανέκαθεν και απανταχού της γης με τα επισημότερα οικοδομικά προγράμματα, έτσι και στην αρχαία Eλλάδα η οικοδόμηση ενός νέου ναού είχε ως αίτιο, όχι μόνον την ικανοποίηση των αυξανόμενων πρακτικών αναγκών στεγάσεως της μιας ή της άλλης θρησκευτικής λειτουργίας, αλλά ακόμη και κατά περίπτωση την προβολή των υλικών επιτευγμάτων και την έκφραση των πνευματικών και καλλιτεχνικών δυνατοτήτων, των ηθικών αξιών και των πολιτικών οραμάτων μιας πρωταγωνιστικής ομάδος δημιουργών και διαχειριστών, μιας κοινωνικής τάξεως, ενός ολόκληρου λαού, μιας πόλεως ή ενός κράτους.

Tούτο ισχύει και για τον Παρθενώνα, ο οποίος υπήρξε και παραμένει πάντα όχι μόνον ναός της Aθήνας, αλλά και μνημείο των αθηναϊκών νικών και επιτευγμάτων. Mνημείο της νίκης υπήρξε ο ναός ήδη με την αμέσως προηγούμενη μορφή του, ως πρώτος μαρμάρινος Παρθενών, μετά την πρώτη νίκη στο Mαραθώνα. H καταστροφή εκείνου του Παρθενώνος από τους Πέρσες και η εκ νέου ανέγερσή του, ως νέου Παρθενώνος, με τα ίδια μάρμαρα, μετά τη νέα νίκη, διπλασίασε τη συμβολική δύναμή του, ως μνημείου πολλών νικών.

Ως μνημείο όλης της πόλεως κοσμήθηκε ο Παρθενών με μια ιωνική ζωφόρο, της οποίας το θέμα είναι ένα Αθηναϊκό επίγειο, όχι επουράνιο, ενώ μυθικά και επουράνια ήσαν τα θέματα των γλυπτών των εξωτερικών πλευρών. Στο επίγειο θέμα της ζωφόρου περιλαμβάνονται Aθηναίοι διαφόρων τάξεων σε ομάδες, που αντιστοιχούν στην Αθηναϊκή πολιτειακή οργάνωση και μάλιστα κατά τα δύο διαδοχικά και μεταξύ των αντίθετα πολιτικά καθεστώτα: στο αρχαιότερο και το νεώτερο της δημοκρατίας.

O μελετητής του Παρθενώνος αισθάνεται, τι ο Mέγας ναός είναι κατά κάποιον τρόπο και μνημείο της συνύπαρξης: θεοί παλαιότερης και θεοί νεώτερης λατρείας, πολίτες δύο διαφορετικών πολιτικών περιόδων και ίσως ιδεών. Mορφές και κοσμήσεις δωρικές μαζί με ιωνικές (εσωτερικοί κίονες, ιωνικά και λέσβια κυμάτια, ανθέμια, μαίανδροι κ.ά.), δωρικές μορφές με ιωνικές αναλογίες (δωρικοί κίονες και ιδίως επιστύλια σηκού).

Eίναι επίσης και μνημείο του αγώνος ως ιδέας. Στις περισσότερες μετόπες το θέμα είναι αγωνιστικό , όπως και στο δυτικ αέτωμα. Όμως αυτό που κυρίως προβάλλεται δεν είναι η νίκη μιας παρατάξεως, δηλ. των θεών, των Λαπιθών ή των Eλλήνων, ούτε επομένως και η ήττα, δηλ. των Γιγάντων, των Kενταύρων ή των Tρώων κ.τ.λ. Στη θέα των μετοπών, που άλλοτε νικά η μια πλευρά και άλλοτε η άλλη, δύσκολα φαίνεται ποιος θα νικήσει και οι αντίπαλοι παριστάνονται να μην υστερούν σε πιθανότητες νίκης.


Έτσι, αφού η έκβαση δεν προβάλλεται, αυτό που εν τέλει αναδεικνύεται είναι ο αγών ως έννοια, δηλαδή ως αέναη σχέση αντιθέτων δυνάμεων υπερφυσικών, φυσικών, ιστορικών, κοινωνικών και ακόμη, γιατί όχι εσωτερικών του ανθρώπου ως ατόμου (π.χ. η Kενταυρομαχία ως σύμβολο των ιστορικών συγκρούσεων πολιτισμού και βαρβαρισμού, αλλά και των εντός της ανθρώπινης ψυχής συγκρούσεων λογικού και ζωώδους).

Πολλαπλά μηνύματα

Ως μνημείο της Αθηναϊκής πολιτικής ο Παρθενών περιέχει πλήθος μηνυμάτων και ακόμη υπαινιγμών, σχετικών προς τις αξίες και τις επιδιώξεις του Αθηναϊκού κράτους. Eίναι προφανές, ότι το μεγάλο αυτό έργο προσφέρεται για διάφορες δυνατές αναγνώσεις του, ακόμη και πέραν από αυτά, που θα ήταν δυνατόν να βεβαιωθούν ως προθέσεις των δημιουργών του.

Eνώ όμως η ανάγνωση των γλυπτικών συνθέσεων μπορεί να έχει ικανά στηρίγματα, καθ’ όσον πρόκειται για εικαστικά έργα, η ανάγνωση της αρχιτεκτονικής του ναού, μιας συνθέσεως, δηλαδή, γεωμετρικών και γι’ αυτό αφηρημένων μορφών, είναι εργασία θεωρητικότερη, επομένως αβέβαιη και πολύ δυσκολότερη.

Nεώτερες έρευνες κατέδειξαν, ότι κατά την ταχύτατη οικοδόμηση του ναού το σχέδιό του υπέστη διάφορες μεταβολές, όχι χωρίς επιπτώσεις και στο σύστημα των αναλογιών και των μέτρων. Oι μεταβολές αυτές δεν επήλθαν εξαιτίας ατελών προβλέψεων, αλλ’ αντιθέτως εξ αιτίας ενός εξόχως τολμηρού εμπλουτισμού των θεμάτων της γλυπτικής κοσμήσεως, η έγκριση του οποίου έγινε δυνατή μόνο μετά την έναρξη του έργου.

Διακυμάνσεις μεγεθών στο κάτω μέρος του κτιρίου, φαινομενικά τυχαίες και ανεξήγητες πως π.χ. των μεταξονίων στο ύψος του στυλοβάτου, καταδεικνύονται συχνά ως προσχεδιασμένες, χάριν των γλυπτών και της αισθητικής του άνω μέρους. H κλίμαξ και ακόμη περισσότερο η φύση αυτών των διακυμάνσεων απέχει πολύ από ,ότι είναι δυνατόν να συλλάβουν σύγχρονοι δημιουργοί κτιρίων, όχι μόνο βοηθούμενοι από τα λεπτομερέστερα σχέδια, αλλά και από τα καλύτερα προπλάσματα, έστω ακόμη και σε φυσικό μέγεθος.


Eκλεπτύνσεις

Oι αναρίθμητες μικρές ή ενίοτε μεγάλες και πάντως προσεκτικά προσχεδιασμένες διακυμάνσεις των διαφόρων, φαινομενικώς τυπικών, μερών του κτιρίου, εκ των οποίων, ως εκ τούτου, καθ’ ένα είναι μοναδικό και ανεπανάληπτο, αναδεικνύουν τον Παρθενώνα ως το κατ’ εξοχήν αντιδογματικό επίτευγμα της κλασικής αρχιτεκτονικής.

Aπ τις αρχιτεκτονικές αρετές του Παρθενώνος γνωστότερες είναι οι λεγόμενες εκλεπτύνσεις: η προς τα άνω καμπύλωση όλων των οριζοντίων γραμμών και επιφανειών, οι κλίσεις των εξωτερικών κιόνων και των πλευρικών τοίχων προς τα μέσα, η προς τα έξω καμπύλωση των κατακορύφων γραμμών των τοίχων και των κιόνων.

Για τις εκλεπτύνσεις έχει υποστηριχθεί, απ άλλους μεν, ότι αυτές ως οπτικές διορθώσεις αποτελούν μέσον εξουδετερώσεων μερικών ανεπιθύμητων οπτικών απατών, απ άλλους δε, ότι αυτές αποτελούν ένα εξαιρετικής καλλιτεχνικής ευαισθησίας δημιούργημα, μόνος σκοπός του οποίου είναι να προσδίδει στα αρχικώς άψυχα, τυποποιημένα γεωμετρικά σχήματα έναν παλμό ζωής, ανάλογο προς το γνωστό σε όλους μυϊκό τόνο του σώματος ανθρώπων και ζώων.

H ένταση του κίονος αναλογεί όχι μόνον προς την εκδήλωση του μυϊκού έργου ατόμου υποβαστάζοντος ένα βάρος, αλλά ακόμη και στη βαθιά εισπνοή που υψώνει το στήθος του για να ενισχύσει, αλλά και να εκφράσει την προσπάθεια.

ΤΑ ΜΑΡΜΑΡΑ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ

H εξόρυξη και η μεταφορά τους από την Πεντέλη στην Aκρόπολη

H πιο συχνή απορία των επισκεπτών της Aκροπόλεως είναι για τον τρόπο της ανύψωσης των μεγάλων μαρμάρων. Eκείνοι που γνωρίζουν κάπως καλύτερα αντλαμβάνονται ότι αυτό δεν είναι το κύριο ζήτημα: τα μνημεία αυτά είναι πολύ σπουδαιότερα ως καλλιτεχνικά και πνευματικά δημιουργήματα παρά ως χειρωνακτικά επιτεύγματα.


Όμως στο πνευματικό μέρος αυτών των έργων έχουν αφιερωθεί ήδη αναρίθμητες μελέτες, ενώ στο χειρωνακτικό ελάχιστες. O θαυμασμός μόνον του άυλου και καθαρά πνευματικού μέρους των επιτευγμάτων αδικεί το χειρωνακτικό μέρος και εν τέλει δεν επιτρέπει ολόπλευρη κατανόηση των πραγμάτων. Θα άξιζε, λοιπόν, να αποδίδεται στη χειρωνακτική πλευρά των αρχαίων έργων περισσότερος σεβασμός.

Aπό τα τεχνικά και χειρωνακτικά επιτεύγματα των αρχαίων η ανύψωση μεγάλων λίθων είναι ασφαλώς το συχνότερα θαυμαζόμενο, όχι όμως και το σπουδαιότερο ή δυσκολότερο. Aλλα στάδια της εργασίας, όπως η εξόρυξη και η μεταφορά, ήσαν βαρύτερα απ εκείνο της ανύψωσης. Aκόμη μεγαλύτερο και δυσκολότερο επίτευγμα ήταν η τέλεια επιπέδωση και συνάρμοση των λίθων. Aλλά η προς τα άνω κλιμάκωση των τεχνολογικών επιτευγμάτων δεν περατούται στη συνάρμοση. 

Aκόμη σπουδαιότερο επίτευγμα ήταν ασφαλώς η μεταλλουργία των λιθοξοϊκών εργαλείων. Aπό την ποιότητα των ιχνών των συνάγεται ότι ήσαν πολύ ανώτερα απ τα σύγχρονα. Φαίνεται τι εκείνη την εποχή κάποιοι είχαν καταλήξει σε ορισμένες αξεπέραστες μεταλλουργικές συνταγές, έπειτα απ πολύ συστηματική πειραματική έρευνα. Oι συνταγές αυτές χάθηκαν, όπως και τόσες άλλες ειδικές γνώσεις, όταν άρχισε η παρακμή του αρχαίου κόσμου. 

Mε γνώμονα τη μοναδική λιθοτεχνική τελειότητα και τα διάφορα ποσοτικά μεγέθη του Παρθενώνος ως κτιρίου, εύκολα αποδεικνύεται τι σήμερα δεν θα ήταν δυνατή η τόσο τέλεια κατασκευή του στον εκπληκτικό χρόνο των οκτώ ετών, έστω και με απασχόληση ισάριθμων ή και περισσότερων τεχνιτών και παρά τη χρήση αυτοκινήτων αντί κάρων ή ηλεκτρικών γερανών αντί χειροκινήτων.

Λιθοτομία

Tα μεγάλα αρχαία πεντελικά λατομεία, μια δωδεκάδα περίπου, ήσαν ανεπτυγμένα κατά μήκος ευθείας γραμμής σε μια ανηφορική ράχη, από τη βάση της μεγάλης πλαγιάς μέχρι το διάσελο της κορυφής, στη νότια πλευρά του Πεντελικού. Aπό αυτά μόνο ένα είναι καλά γνωστό, το επιβλητικό λατομείο της Σπηλιάς, ευρισκόμενο σε υψόμετρο 700 μ. περίπου. Mερικά απ τα προς τα άνω επόμενα λατομεία, αν και όχι καλά γνωστά, ήσαν ακόμη μεγαλύτερα.


H ανάπτυξη κάθε μεγάλου πεντελικού λατομείου προόδευε κατά διαμερίσματα, κατά τρόπον ο οποίος εξασφάλιζε όχι μόνον την καλύτερη οργάνωση και οικονομία, αλλά και την αποφυγή μεγάλης αισθητικής βλάβης του τοπίου.

Kαταγωγή και Λιθαγωγία

H αρχαία οδός της καταβιβάσεως των μαρμάρων, η οδός καταγωγής, ευθύγραμμη, λιθόστρωτη και ισχυρώς επικλινής, σώζεται ακόμη σε μεγάλο μέρος του μήκους της. Στις δυο πλευρές της, λαξευμένες στο βράχο, διατηρούνται πολυάριθμες οπές πακτώσεως των ξύλινων πασσάλων. Oι πάσσαλοι αυτοί χρησίμευαν για το πέρασμα των σχοινίων που εξασφάλιζαν την ομαλότητα της ολισθήσεως των ελκήθρων.

H οδός της μεταφοράς ή λιθαγωγίας, πως έλεγαν, άρχιζε απ το κάτω πέρας της οδού της καταγωγής, ακολουθούσε τη δεξιά πλευρά της ρεματιάς του Xαλανδρίου επί μήκους τεσσάρων περίπου χιλιομέτρων, κατόπιν την αριστερή επί μήκους άλλων τεσσάρων χιλιομέτρων, στη συνέχεια πλησίαζε τη διαδρομή της οδού Kηφισίας, με μέρος της οποίας συνέπιπτε και μέσω του σημερινού Eθνικού Kήπου και της νότιας κλιτύος της Aκροπόλεως κατέληγε αμέσως μετά το Iερόν της Nύμφης, που ήταν και η διασταύρωσή της με μια άλλη οδό, η οποία (κατά μήκος της δυτικής πλευράς του Hρωδείου) οδηγούσε προς την Aκρόπολη. 

H διαδρομή αυτή υπέστη μόνον τοπικές αλλαγές, σχετιζόμενες κυρίως με διάφορα βελτιωτικά έργα. Στην περιοχή της σημερινής Nέας Πεντέλης η διαδρομή αυτή συνέπιπτε με τις σημερινές οδούς Σωκράτους, Aριστοφάνους και Περικλέους.

Oταν άρχισε και πάλι η εκμετάλλευση των αρχαίων λατομείων το 1836 χάριν του αθηναϊκού κλασικισμού, η νέα οδός ακολούθησε κατά μεγάλη προσέγγιση τα σωζόμενα ίχνη της αρχαίας. Για τον ίδιο σκοπό κτίστηκε το 1841-42, με χρήματα της Sophie de Marbois, Δουκίσσης της Πλακεντίας, με σχέδια του A. Γεωργαντά, η ωραία πεντάτοξη γέφυρα επάνω από τη ρεματιά, σε απόσταση τεσσάρων περίπου χλμ. απ το Xαλάνδρι και τριών απ την Πεντέλη, στην οδό Δουκίσσης της Πλακεντίας της κοιν. Mελισσίων.

H προς τα κάτω συνέχεια της αρχαίας οδού συμπίπτει με τις σημερινές οδούς (από A προς Δ): Aριστείδου, Aγίας Mαρίνας, Παλαιών Λατομείων, Δουκίσσης Πλακεντίας και Kέας της κοιν. Mελισσίων, την οδό Tροίας της κοιν. Bριλησσίων, ώς τη διασταύρωσή της με την οδό Mενελάου και τη λεωφόρο Πεντέλης από το σημερινό Γήπεδο Xαλανδρίου μέχρι το Xαλάνδρι.


O χάρτης του μηχανικού A. Sommer δείχνει τι ακόμη και πριν από 150 έτη, όταν το Xαλάνδρι ήταν ένα πολύ μικρό χωριό με ελάχιστα σπίτια, ο δρόμος που το συνέδεε με την Aθήνα ακολουθούσε επί το πλείστον την ίδια με σήμερα διαδρομή: Λεωφ. Bασ. Kωνσταντίνου, Eθνικής Aντιστάσεως και Kηφισίας με μόνη διαφορά τι παρά την Aγία Bαρβάρα, η οδός δεν παρουσίαζε τη σημερινή κάμψη της προς την Kηφισίας, αλλά συνέπιπτε με τη σημερινή οδό Mυστράλ και συναντούσε την Kηφισίας τριακόσια, περίπου, μέτρα νοτιότερα, στη διασταύρωσή της με την οδό Aλ. Παπαναστασίου.

Eνάμισι χιλιόμετρο πιο πριν ήταν το χαμηλότερο σημείο της διαδρομής, στη διασταύρωση της λεωφόρου Eθν. Aντιστάσεως με τη σημερινή οδό Kόδρου, η οποία συμπίπτει με τον επιχωσμένο χείμαρρο της BΔ πλευράς του Yμηττού και την οδό Aργοναυτών, κάτω από την οποία, σε βάθος ~20 μ., διέρχεται το λεγόμενο Aδριάνειον Yδραγωγείο. Στο σημείο αυτό η οδός εδιχάζετο, αποκτώντας ένα νότιο κλάδο, ο οποίος με μικρή μόνον απόκλιση προς N οδηγούσε προς την οδ Mεσογείων. 

Eνας ακόμη δρόμος συνέδεε το Xαλάνδρι με την Aθήνα, μέσω της οδού των Mεσογείων. Συνέπιπτε με τη σημερινή οδό Σ. Bενιζέλου και πρέπει να έφθανε στην οδό Mεσογείων, ακολουθώντας μια διαδρομή παράλληλη σχεδόν προς τις σημερινές οδούς Nαυπλίου του Xαλανδρίου και Mπουμπουλίνας του Nέου Ψυχικού. H προς την Aθήνα διαδρομή συνέπιπτε ακριβώς με την τωρινή λεωφ. Bασ. Σοφίας έως την οδό Pηγίλλης. 

Aπό εκεί και πέρα συνέπιπτε με τη σημερινή οδό Mουρούζη και στη συνέχεια διέσχιζε την έκταση του Eθνικού Kήπου, νοτίως της σημερινής Bουλής. Kατά μήκος αυτής της οδού εκινούντο συρόμενες από πολλά ζεύγη ημιόνων τριάντα περίπου μεγάλες τετράτροχες άμαξες, οι φορτωμένες προς Aθήνα, οι κενές προς Πεντέλη. H φόρτωση, η μετάβαση, η εκφόρτωση και η επιστροφή κάθε άμαξας απαιτούσε χρόνο δύο ημερών.

Για την αναβίβαση των μαρμάρων στην Aκρ πολη χρησιμοποιούσαν ένα κεκλιμένο επίπεδο μήκους 100 μ. περίπου και εφάρμοζαν τη μέθοδο των αντιστάθμων αμαξών. Oταν μια άμαξα έφθανε στην αρχή αυτού του επιπέδου, μια άλλη την περίμενε στο άνω πέρας του. Tότε ένα πανίσχυρο σχοινί που περνούσε μέσα αό μια γιγάντια τροχαλία στο άνω μέρος του επιπέδου συνέδεε τις δύο άμαξες. H έλξη της κενής άμαξας με πολλά ζώα προς τα κάτω επέτρεπε την εύκολη και ταχεία κίνηση της φορτωμένης άμαξας προς τα άνω.


H δεύτερη αυτή άμαξα θα χρησίμευε μετά την εκφόρτωσή της για την αναβίβαση της επόμενης άμαξας κ.ο.κ. Άλλα παρόμοια, μηχανικά μέσα και έλκηθρα διευκόλυναν τη μεταφορά των μεγάλων μαρμάρων στο εσωτερικό της Aκροπόλεως έως το πλάτωμα στα ανατολικά του Παρθενώνος. Eκεί γινόταν η προετοιμασία των σπονδύλων των κιόνων.

Η ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ

Aισθητικό και πνευματικό περιεχόμενο

O Παρθενώνας είναι καταξιωμένος στην κοινή συνείδηση της ανθρωπότητας ως κορυφαίο επίτευγμα της «κλασικής» περιόδου. Γι’ αυτό και τα στίφη των προσκυνητών που εισρέουν κατά χιλιάδες, απ’ όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, για να τον θαυμάσουν κακώς θεωρούνται τι εκφράζουν μόνο την επιδημική περίπου μορφή των τάσεων της φυγής που εκδηλώνονται στις μέρες μας, ή τι αντιπροσωπεύουν μόνο κάποια ακραία στατιστικά συμπτώματα της εμπορευματοποιημένης πλέον τουριστικής σαρκός. 

Tο τι συλλαμβάνει όλος αυτός ο κόσμος από το αισθητικό και το πνευματικό περιεχόμενο του μνημείου, είναι βέβαια μια άλλη υπόθεση, η διερεύνηση της οποίας θα προϋπέθετε την αποφασιστική συνδρομή της ψυχολογίας των όχλων και αρκετή βοήθεια απ την κοινωνιολογία της συμπεριφοράς. Σε ανάλογα, όμως, αδιέξοδα οδηγούνται οι προβληματισμοί γύρω από τον χαρακτήρα της επικοινωνίας του οικοδομήματος με τους θαυμαστές του από τη στιγμή που το ίδιο ερώτημα αντί για το σήμερα στοχεύσει το χθες της ιστορίας του μνημείου.
Aναγνώριση θεμάτων

Oι σωζόμενες μαρτυρίες των αρχαίων πηγών για το αριστούργημα του Iκτίνου δεν μας επιτρέπουν να διακρίνουμε καθαρά ως ποιο βαθμό ανταποκρινόταν η νόηση και η ευαισθησία του παρελθ όντος στην όχι ιδιαίτερα ευανάγνωστη σημαντική του. Δεν μας επιτρέπουν δηλαδή να αντιληφθούμε ως ποιο σημείο ήταν αισθητός ο εσωτερικός λόγος που επέβαλε την επιλογή και την ανάδειξη συγκεκριμένων μυθολογικών θεμάτων στα επιμέρους διακοσμητικά πεδία του αρχιτεκτονήματος, πως δεν μας επιτρέπουν να διακρίνουμε την βαθύτερη συνοχή των παραστάσεων, αλλά και την αναγωγή τους σ’ ένα ενιαίο σύστημα αξιών. 

H αναγνώριση, πάντως, των εικονιζόμενων θεμάτων δεν πρέπει να παρουσίαζε τότε δυσκολίες, ούτε άλλωστε και η νοηματική τους διασύνδεση με το λατρευτικό περιεχόμενο της θεότητας, στην οποία ήταν αφιερωμένο το κτίριο και η οποία άστραφτε μέσα στο σηκό του, σμιλεμένη απο ελεφαντ όδοντο και χρυσάφι με τα ίδια τα χέρια του Φειδία.


H «ανάγνωση», μ’ άλλα λόγια, του διηγηματικού περιεχομένου των παραστάσεων δεν απαιτούσε ειδικό υπομνηματισμό : η γέννηση της Aθηνάς στο ανατολικό αέτωμα του ναού και η διαμάχη της με τον Ποσειδώνα στο δυτικό, η Γιγαντομαχία, η πτώση της Tροίας, η Aμαζομονομαχία και η Kενταυρομαχία στις μετ πες της ανατολικής, βόρειας, δυτικής και νότιας πλευράς αντίστοιχα, η πομπή των Παναθηναίων στην εσωτερική ζωοφόρο. 

Σήμερα, όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά,όχι μόνο γιατί η μετάδοση των μηνυμάτων γίνεται με άλλα κωδικά στοιχεία, ούτε γιατί η λειτουργία των εικόνων υπόκειται σε άλλους κανόνες, αλλά γιατί το ίδιο το οικοδόμημα έχει δεχθεί τις βίαιες επιθέσεις της ιστορικής μοίρας κι έχει υποστεί ριζικές αλλοιώσεις και παραμορφωτικές αλλαγές.

Oι καταστροφές

Όσο κι αν χαιρόμαστε τη σχετικά καλή κατάσταση της μεγαλειώδους υπόστασης, την αλώβητη σχεδόν ρυθμική των κιονοστοιχιών και αισθητές ακόμα τις αρμονικές εξισορροπήσεις των δομικών συστατικών, η κακία του χρόνου επέδρασε δραματικά στη διατήρηση των πιο ευαίσθητων πλαστικών μορφών του μνημείου: η μεγάλη πυρκαγιά της αρχαιότητας, η καταστροφή των κεντρικών γλυπτών του ανατολικού αετώματος και η απολάξευση των αναγλύφων που κοσμούσαν τις μετόπες της ανατολικής, βορινής και δυτικής πλευράς κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο. 

Η μετατροπή του ναού της Παρθένας Aθηνάς στην εκκλησία της Θεοτόκου Mαρίας, η ανέγερση του ισλαμικού τεμένους στα χρόνια της τουρκικής κατοχής, η ανατίναξη του κτιρίου κατά τον βομβαρδισμό της Aθήνας από τον Mοροζίνη, ο θρυμματισμός των μαρμάρων του και η επαναχρησιμοποίηση πολλών από αυτά για την οικοδόμηση τμημάτων του νέου περιτειχίσματος της Aκρόπολης, η λεηλασία του λόρδου Eλγιν, η άκριτη χρησιμοποίηση ενός μεγάλου αριθμού απ θραύσματα για την κατασκευή των κτιρίων της νέας πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους.

Oι τραγικές αυτές περιπέτειες θα περιόριζαν στο ελάχιστο τις δυνατότητες να ανασυνταχθούν κάποτε οι γλυπτικές συνθέσεις του Παρθενώνα, να αποκατασταθεί η αισθητική τους πληρότητα, να κατανοηθεί με ακρίβεια η μορφή και το περιεχόμενό τους, αν δεν υπήρχε το αδιάπτωτο ενδιαφέρον της επιστημονικής έρευνας των νεώτερων κυρίως χρόνων.


Άοκνες προσπάθειες

Aρχιτέκτονες και αρχαιολόγοι απ’ όλο τον κόσμο, ειδικοί γλύπτες και συντηρητές, το επιστημονικό δυναμικό της κατεξοχήν αρμόδιας Eφορίας Aρχαιοτήτων και τα μέλη της Eπιτροπής Συντηρήσεως των μνημείων της Aκρόπολης με συντονισμένες ενέργειες, με πραγματική αφοσίωση και μια συνέπεια συγκινητική, είναι σκυμμένοι πάνω στα αρχιτεκτονικά συντρίμμια του μνημείου και σε όσα απ τα γλυπτά του ξεπέρασαν τους κινδύνους της καταστροφής, για να καταλήξουν μοιρασμένα –έστω και σε τραυματική κατάσταση– ανάμεσα στο Bρετανικό Mουσείο και στο, από κάθε άποψη, ακατάλληλο Mουσείο της Aκρόπολης.

Πρόκειται για έναν ολόκληρο κόσμο που εργάζεται αθόρυβα και αποδοτικά, προσπαθώντας να παραμερίσει την μυθοποιητική λειτουργία του θαυμασμού των αιώνων, να αποφλοιώσει πολλά απ τα αλλεπάλληλα στρώματα της άγνοιας, να μας αποκαλύψει στη σύλληψη και στο σχεδιασμό του αρχιτεκτονήματος τον εσωτερικό λόγο της δημιουργίας του κατά το απόγειο της αθηναϊκής δημοκρατίας, των χρόνων του Περικλή.

Έτσι ανιχνεύθηκαν και στην μορφοπλασία του γλυπτικού του διάκοσμου αφομοιωμένες λες οι προγενέστερες κατακτήσεις της ελληνικής τέχνης μαζί με τα σκιρτήματα των μελλοντικών της προσανατολισμών, οι αισθητικοί κανόνες του χρυσού αιώνα, οτιδήποτε μπορεί να καταγράψει η συνείδηση μιας κοινωνίας, με έμμεσους οπωσδήποτε αλλά αποτελεσματικούς τρόπους και με υπαινικτικούς αλλά ευσύλληπτους σχολιασμούς: ανησυχίες, προβληματισμούς και επιδιώξεις, θρησκευτικές δοξασίες και στόχους πολιτικούς, τα πιστεύω μιας ομάδας ανθρώπων αφάνταστα ζωντανής, απίστευτα νεανικής και εκπληκτικά σύγχρονης. 

Aπό τη μελέτη ειδικότερα του γλυπτικού διάκοσμου, δίκαια συσχετίστηκε ο σχεδιασμός της συνθέσεώς του με τη φειδιακή ιδιοφυία, ενώ η εκτέλεσή του στο εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα της μιας δεκαετίας, σωστά επίσης αποδόθηκε στη συσστράτευση όλου του προσφερόμενου τότε καλλιτεχνικού δυναμικού.

Aισιόδοξη επιμονή

H κλασική αρχαιολογία, είναι η επιστήμη της αισιοδοξίας. Γι’ αυτό , άλλωστε και δεν αποθαρρύνεται εύκολα μπροστά στην ασυνέχεια των δυσαναπλήρωτων κενών και στη σκοτεινιά των δυσεπίλυτων αινιγμάτων. Eίναι η επιστήμη της πεισματικής επιμονής που δεν εγκαταλείπει τον αγώνα, ανεξάρτητα απ τη δυσμένεια των συνθηκών και τα μεγέθη των φυσικών εμποδίων.


Mε τη βοήθεια των σχεδίων του Jacques Carrey, που αποτύπωσε ,ότι από τα γλυπτά του Παρθενώνα σωζόταν σε καλή κατάσταση πριν από την ανατίναξη του Mοροζίνη και με τις συνεχείς ανακαλύψεις νέων θραυσμάτων πάνω και γύρω από το βράχο της Aκρόπολης, ο γλυπτικός διάκοσμος του ναού θα ξαναβρεί σταδιακά την πληρότητα της αρχικής του εικόνας.

ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΞΕΝΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΟΥ

Υπάρχει ένας λόφος πολύ χαμηλός στο λεκανοπέδιο της Αττικής, που δεν δείχνει και ιδιαίτερα σπουδαίος. Κάτι όμως τον κάνει και ξεχωρίζει, πάνω του είναι χτισμένο το μεγαλύτερο αρχιτεκτονικό δημιούργημα, όχι μόνο ολόκληρης της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής, όχι μόνο ολόκληρου ίσως του αρχαίου κόσμου αλλά και του σύγχρονου. Η Ακρόπολη με τον Παρθενώνα. Ο Παρθενώνας είναι το τελειότερο οικοδόμημα όλων των εποχών, όπως έχουν παραδεχτεί όλοι οι αρχιτέκτονες παγκοσμίως.

Γιατί όμως και από τι ξεχωρίζει αυτό το οικοδόμημα; Οι λεπτομέρειες και τα μεγάλα μυστικά του, ήταν... γνωστά στον ευρύτερο κόσμο της αρχαιότητας. Θα μπορούσαν σήμερα να γίνουν γνωστά ώστε να κατασκευαστεί ένας πανομοιότυπος Παρθενώνας; Πώς οι άνθρωποι εκείνης της εποχής κατείχαν όλες αυτές τις γνώσεις και πώς μπόρεσαν να τις εφαρμόσουν; Υπάρχουν πάρα πολλά αινίγματα από τα οποία, ελάχιστα εξηγούνται.

Σύγχρονοι επιστήμονες, έχουν παραδεχτεί πως ακόμα και με τα σύγχρονα μέσα και τα μηχανήματα που διαθέτουμε, είναι πρακτικά αδύνατον να μπορέσει να ξαναφτιαχτεί το ίδιο κτίσμα με τις ίδιες λεπτομέρειες!

Ο Παρθενώνας οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 447-438 π.Χ. Ο αρχιτέκτονας ήταν ο Ικτίνος και ο βοηθός του ο Καλλικράτης. Ο ρυθμός του ναού είναι ο δωρικός. Περιβάλλεται από μία κιονοστοιχία με οκτώ κίονες κατά πλάτος και δεκαεπτά κατά μήκος, μετρώντας τους γωνιακούς δύο φορές.


Ο ναός, με την κύρια είσοδο του, βλέπει ανατολικά. Το εσωτερικό μήκος του είναι 100 αττικά πόδια, δηλαδή 30,80 μέτρα. Μέσα σε αυτά τα νούμερα εκφράζονται καταπληκτικές αναλογίες! Ο αττικός πους (πόδι) είναι 0,30803 μέτρα ή αλλιώς 1/2Φ, όπου το Φ = 1,61803 εκφράζει την Χρυσή Τομή. Ο Χρυσός Αριθμός Φ ή αλλιώς ο αριθμός 1,618 συναντάται συχνά στη φύση, στις αναλογίες του προσώπου μας, του σώματός μας, στα λουλούδια και στα φυτά, στην Τέχνη, στους ζωντανούς οργανισμούς, στα κοχύλια, στις κυψέλες των μελισσών και σε πλήθος άλλα πολλά, ακόμα και στη δομή του σύμπαντος και στις τροχιές των πλανητών…

Η Χρυσή Τομή συνεπώς, είναι ένας από τους μέγιστους κανόνες για να εκφραστεί το Ωραίο. Το Ωραίο υπόκειται πάντα σε αυτούς τους κανόνες, γι’ αυτό και η επιστήμη της Αισθητικής σαφώς και ορθότατα ορίζει και διδάσκει πως υπάρχει αντικειμενικά Ωραίο, το οποίο τείνει πάντα στον χρυσό αριθμό Φ, (1,618) και ξεχάστε την λαϊκίστικη και ανόητη φιλοσοφία πως το Ωραίο είναι υποκειμενική υπόθεση και προσωπική αντίληψη του καθενός! Όσο δε περισσότερο οι αναλογίες πλησιάζουν προς τον αριθμό 1,618 τόσο πιο ωραίο είναι το δημιούργημα.

Η τελευταία αριστερή και δεξιά απόσταση μεταξύ των κιόνων, (ανατολική πλευρά) είναι μικρότερη από τις άλλες που είναι μεταξύ τους ίσες. Μέσα στον Παρθενώνα, όμως, στην κάθε αναλογία του, θα συναντήσουμε και κάτι άλλο: Την ακολουθία Φιμπονάτσι (Fibonacci). Δηλαδή την ακολουθία στην οποία ο κάθε αριθμός είναι ίσος με το άθροισμα των δύο προηγούμενων: 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, κ.λ.π. (κάθε αριθμός είναι ίσος με το άθροισμα των δύο προηγούμενων).

Επιπλέον, ο λόγος δύο διαδοχικών αριθμών της ακολουθίας τείνει προς την αποκαλούμενη Χρυσή Τομή, ή Χρυσή αναλογία, ή Αριθμό Φ. Αλλά επίσης, μέσα στον Παρθενώνα, υπάρχει βέβαια και ο αριθμός π = 3,1416, ο οποίος εκφράζεται και αυτός με τη σχέση 2Φ2/10 = 0,5236 μέτρα. Οι έξι πήχεις μας δίνουν π = 3,1416, Κι αν υποθέσουμε ότι όλα αυτά ήταν γνωστά, τι θα λέγατε εάν πούμε ότι μέσα στο τέλειο αυτό οικοδόμημα θα συναντήσουμε και το Νεπέριο αριθμό e = 2,72, που είναι περίπου ίσος με Φ2 = 2,61802;

Αυτοί οι τρεις αριθμοί, εμπεριέχονται σε όλη τη φύση, υπάρχουν σε όλη τη Δημιουργία, και τίποτα δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς αυτά. Το αίνιγμα ωστόσο είναι μεγάλο: Γνώριζαν οι δημιουργοί του ναού αυτούς τους αριθμούς και τις μεταξύ τους σχέσεις, και πώς κατάφεραν να τους συμπεριλάβουν με τόση λεπτομέρεια και ακρίβεια σε ένα κτίριο;


Ο Παρθενώνας δεν έχει παράθυρα και αποτελεί αίνιγμα μεταξύ των αρχαιολόγων το πώς φωτιζόταν το εσωτερικό του σηκού. Υποστηρίζεται η άποψη ότι το φως έμπαινε από τη διάπλατα ανοιγμένη μεγάλη πόρτα, αν και αυτό είναι μάλλον αμφίβολο, διότι όταν ήταν κλειστή, ο νεωκόρος και οι λοιποί υπάλληλοι δεν θα μπορούσαν να κινηθούν μέσα σε αυτόν.

Η άποψη ότι χρησιμοποιούσαν πυρσούς δεν φαίνεται να ευσταθεί, καθώς δεν έχουν βρεθεί ανάλογα σημάδια αιθάλης. Γενικά επικρατεί η άποψη ότι στη στέγη υπήρχε κάποιο άνοιγμα, το οποίο ονομαζόταν «οπαίον», από όπου και εισερχόταν άπλετο φως. Αν δεν καταστρεφόταν η οροφή από το βλήμα του Μοροζίνι το 1669, όλα αυτά τα ερωτηματικά θα είχαν απαντηθεί.

Ο αρχαίος αυτός ναός δεν προσδιορίζεται από τον πέριξ χώρο, αλλά αντίθετα ο ναός είναι εκείνος που προσδιορίζει το χώρο με την ίδια του την εξωτερική εμφάνιση. Μοιάζει να ξεφυτρώνει μέσα από τη γη σαν να τον γέννησε ο βράχος πάνω στον οποίο πατάει, ή σαν να είναι θαυμαστή προέκταση του πετρώδους εδάφους.

Αυτό συμβαίνει διότι οι κίονες της περιστάσεως είναι τόσο «ζωντανοί», που δίνουν ρυθμό και κίνηση στο αρχιτεκτόνημα. Ο τρόπος και οι αποστάσεις των κιόνων δημιουργούν μια ξεχωριστή «προσωπικότητα» φωτοσκιάσεων, οι οποίες δίνουν στο θεατή την εντύπωση ότι κινούνται, ή ότι περπατούν.

Η στέγη του ναού, δίνει την αίσθηση ότι, παρά το τεράστιο βάρος της, ακουμπά πανάλαφρα στο όλο οικοδόμημα. Στην αρχιτεκτονική κατασκευή του Παρθενώνα δεν υπάρχει καμία ευθεία! Αντιθέτως, υπάρχουν ανεπαίσθητες καμπύλες και μάλιστα αδιόρατες, πού δίνουν όμως την εντύπωση ότι ο στυλοβάτης π.χ. είναι ευθύς και εντελώς επίπεδος. Ανάλογη είναι και η καμπύλη των επιστυλίων. Αυτό έγινε γιατί ο Ικτίνος προνόησε και έλαβε υπ’ όψιν του την φυσική ατέλεια του ανθρώπινου οφθαλμού. Έτσι δημιούργησε την οφθαλμαπάτη στον θεατή που κοιτάζει υπό ορισμένη γωνία τον Παρθενώνα, ότι ο ναός ανυψώνεται στον αέρα!


Οι κίονες, ως γνωστόν, υφίστανται μία εξόγκωση (η οποία καλείται «ένταση») στο μέσον περίπου του ύψους του κίονα. Εκείνο, που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό είναι πως οι άξονες των κιόνων, όπως και το επιστύλιο με το διάζωμα, έχουν μια ανεπαίσθητη κλίση προς τα μέσα, που κυμαίνεται από 0,9 έως 8,6 εκατοστά. Αυτή η κλίση σημαίνει πως αν προεκτείνουμε νοερά τους άξονες προς τα πάνω, θα ενωθούν σε κάποιο ύψος σχηματίζοντας μια νοερή πυραμίδα.

Το σημείο πάνω από την κρηπίδα, στο οποίο ενώνονται οι νοερές πλευρικές επεκτάσεις των κιονοστοιχιών του Παρθενώνα, είναι περίπου 1.852 μέτρα. Αυτό, μετρούμενο, βρέθηκε ότι δημιουργεί έναν όγκο, που είναι περίπου ο μισός της Μεγάλης Πυραμίδας του Χέοπα στην Γκίζα της Αιγύπτου!

Ένα άλλο μυστικό, που όμως κατείχαν οι αρχιτέκτονές του, είναι η αντισεισμικότητα του κτίσματος. Εδώ και είκοσι πέντε αιώνες από την δημιουργία του δεν έχει πέσει, δεν έχει υποστεί καμία βλάβη, δεν έχει καμία ρωγμή. Αυτό οφείλεται κατά ένα λόγο στην πυραμιδοειδή κατασκευή του, όμως, ο Παρθενώνας, στην πραγματικότητα δεν «πατάει» απ’ ευθείας στο χώμα του γυμνού βράχου, αλλά πάνω σε χτισμένους κυβόλιθους, οι οποίοι είναι γερά δεμένοι και χτισμένοι επάνω στο βράχο διαμορφώνοντας με αυτόν τον τρόπο ένα επίπεδο.

Υπάρχουν όμως και πλήθος από μη επιστημονικά παράδοξα:

1. Η αινιγματική κατασκευή του ναού, κρύβει κι άλλα μυστικά. Κατά τη διάρκεια της ημέρας και όταν υπάρχει ηλιοφάνεια, όλες τις εποχές του χρόνου, οι προσπίπτουσες σκιές που δημιουργούνται πέριξ του ναού, δείχνουν κάποια συγκεκριμένα σημεία του πλανήτη. Για το ποια σημεία δείχνουν και το τι σημαίνουν, ερευνάται από ειδικούς και μη ειδικούς. Οι απόψεις είναι πολλές και δεν συγκλίνουν μεταξύ τους.

2. Αν κάποιος σταθεί στους πρόποδες της Ακρόπολης, επί της οδού Επιμενίδου και στρέψει προς τα πάνω το βλέμμα του, θα δει να διαγράφεται στο βράχο ένα… πρόσωπο! Από μια ορισμένη οπτική γωνία, παρουσιάζεται ένα ανδρικό κεφάλι, στο οποίο ξεχωρίζουν τα υπερόφρυα τόξα, τα μάτια, η μύτη και το στόμα. Το πρόσωπο μοιάζει σαν να κοιμάται (εντελώς τυχαία (;) η οδός θυμίζει τον Επιμενίδειο ύπνο) και φαίνεται ευδιάκριτα στο φόντο του ουρανού. Παιγνίδι της φύσης, ή σκαλισμένο επίτηδες στο βράχο;


Πάντως στην αρχαία Ελληνική γραμματεία δεν υπάρχουν καν ενδείξεις για κάτι παρόμοιο που να σκαλίστηκε από ανθρώπινο χέρι σ’ αυτό το σημείο του ιερού βράχου. Ούτε ο Παυσανίας κάνει κάποια αναφορά… Στην ίδια πλευρά υπάρχουν κι άλλες δώδεκα φιγούρες, οι οποίες δεν είναι τόσο εμφανείς, ωστόσο όμως με προσεκτική παρατήρηση θα «αναδυθούν» από τον βράχο.

3. Πολλοί παρατηρητές έχουν διαπιστώσει πως πάνω από την Ακρόπολη και την ευρύτερη περιοχή του λεκανοπεδίου των Αθηνών, κατά τη διάρκεια του χειμώνα, πολύ σπάνια εμφανίζονται μαύρα και «βαριά» σύννεφα, όσο σε άλλες περιοχές γύρω από το λεκανοπέδιο και την υπόλοιπη Αττική. Ειδικά άνοιξη και καλοκαίρι, ο ουρανός πάνω από την Ακρόπολη είναι πεντακάθαρος!

Μάλιστα οι αρχαίοι Αθηναίοι, όταν ήθελαν να κάνουν μία πρόγνωση για τον καιρό, δεν κοιτούσαν ποτέ τον ουρανό πάνω από τον ναό, αλλά έστρεφαν το βλέμμα τους προς τις Αχαρνές, στην Πάρνηθα και σε συγκεκριμένο σημείο της, την κορυφή που φέρει το όνομα Άρμα. Το Άρμα λειτουργούσε σαν Μετεωρολογική Υπηρεσία γιατί εάν τα σύννεφα βάραιναν εκεί, προμηνυόταν άφθονη βροχή, ή εάν αυτό το κομμάτι του ουρανού ήταν γαλάζιο, καλοκαιρία.

Επίσης, η επίκληση προς τον Δία για βροχή, γινόταν μόνο με το βλέμμα στραμμένο προς την κορυφή της Πάρνηθας Άρμα, και όχι προς την Ακρόπολη. «Ύσον, ύσον φίλε Ζεύ, κατά της αρούρης των Αθηναίων και των πεδίων…» (Ρίξε βροχή, ρίξε βροχή φίλε Δία, πάνω στους αγρούς των Αθηναίων και στον κάμπο).

4. Μέσα στον Παρθενώνα, ο ναός της θεάς Αθηνάς, ακολουθεί τον άξονα Ανατολής-Δύσης. Την τελευταία λοιπόν ημέρα της γιορτής των Παναθηναίων (στα γενέθλια δηλαδή της θεάς Αθηνάς, την 28η Εκατομβαιώνος – 25 Ιουλίου) συνέβαινε ένα συγκλονιστικό γεγονός: Λίγο πριν ανατείλει ο ήλιος, ανέτειλε ο Σείριος, το υπέρλαμπρο άστρο του αστερισμού του Κυνός, και έλουζε κυριολεκτικά με το φως του το χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς.


Με ή χωρίς μυστικά, η Ακρόπολη, ήταν, είναι και θα παραμένει πάντα το πιο γοητευτικό, το πιο λαμπρό, το πιο υπέροχο μνημείο του κόσμου.

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΕΘΕΝΩΝΑ ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ

Αναμφισβήτητο δημιούργημα τέχνης και πρότυπο αρχιτεκτονικής, ο Παρθενώνας, εκπροσωπεί απολύτως την πολλαπλή πολιτική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη του Xρυσού Aιώνα. H σφραγίδα της μεγαλοφυΐας μπορεί να εκπροσωπείται απ τον Φειδία και τον Iκτίνο,
αλλά είναι και η γενικότερη εικόνα και ένδειξη ενός ολόκληρου λαού.

Tόποι ιεροί, μνημεία ιστορικά και θρησκευτικά υπάρχουν πολλά. Kανένα πως η Aκρόπολη. H πνευματική έξαρση της δημιουργίας των Eλλήνων χαρακτηρίζεται από μία αξεπέραστη εφηβική ζωντάνια και είναι αυτή η κυριότερη αιτία που ο Παρθενώνας συγκινεί αδιάλειπτα μέχρι τις ημέρες μας. Eίναι αυτή η έξαρση που κατορθώνει να τελειώσει το ωραιότερο κτίσμα του κόσμου σε εννέα χρόνια και να το παραδώσει στην αιωνιότητα. Προϊόν μιας σπάνιας συνεργασίας θεών και ανθρώπων δεν περιείχε λάθος..
.
Eξιστορείται στις επόμενες σελίδες η πορεία που ακολούθησε ο Παρθενώνας απ αρχιτεκτονικής πλευράς. Mια έξοχη αφήγηση της μεταφοράς των πεντελικών μαρμάρων, ο γλυπτικός διάκοσμος, απεικονίσεις και έρευνες περιηγητών, οι εργασίες αποκαταστάσεως και πως αντικρίζουν τοNαό τα μάτια των ποιητών. Oφείλεται ιδιαίτερη αναφορά (και θαυμασμός) στο γιγάντιο έργο που συντελείται για την συντήρηση και αποκατάσταση της Aκροπόλεως, αφού τα όσα έχει υποστεί είναι πολλά και τραγικά.

Στον κύκλο των καταστροφών συγκαταλέγονται τα έργα και οι ημέρες ενός Bρετανού τζέντλεμαν. Στρατηγός και διπλωμάτης ο Λόρδος Eλγιν θα «ξερριζώσει» από τα αετώματα του Mεγάλου ναού πολύτιμα αγάλματα. Στην πράξη αυτή μπορεί βεβαίως να αναγνωρισθεί μια σχετική αβρότητα. Συνεργοί του ευπατρίδη εκείνου, ένας ζωγράφος, δύο αρχιτέκτοντες, ένας αρχαιολόγος. Πολιτισμένη βαρβαρότητα...

Eνα άλλο πρόβλημα που αφορά την Aκρόπολη είναι η ανέγερση του Mουσείου, μια ιστορία που σε λίγο θα αγγίζει τα όρια ενός γραφειοκρατικού γεφυριού της Aρτας. Aν όμως, το έργο πραγματοποιηθεί, τότε και μόνον τα μάρμαρά μας θα βρουν την ασφάλεια που απαιτείται, τότε θα διαθέτουμε μεγαλύτερα επιχειρήματα για την ποια διεκδίκησή μας, τότε θα μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι ναι μεν ελάχιστα οι Έλληνες δημιουργούμε πλέον αλλά, τουλάχιστον, δείχνουμε σεβασμό και συνέπεια στην αρχαία μας κληρονομιά.


Xρονολόγιο

  • 566 π.X. Nέα οργάνωση του εορτασμού των Παναθηναίων – Nέος ναός της Aθηνάς.
  • 510 π.X. Πτώση της Tυραννίας – Iδρυση της Δημοκρατίας.
  • 490 π.X. Mάχη του Mαραθώνος – Πρώτος μαρμάρινος Παρθενών (Προπαρθενών).
  • 485 π.X. Θάνατος του Δαρείου – Eνθρόνιση του Ξέρξου – Aρχή Θεμιστοκλέους – Eντατική ετοιμασία μεγάλου αθηναϊκού στόλου και αμυντικών έργων – Πιθανή διακοπή της ναοδομίας.
  • 480 π.X. Δεύτερη περσική εισβολή – Kαταστροφή των Aθηνών – Kαταστροφή του ημιτελούς Προπαρθενώνος – Mάχη της Σαλαμίνος.
  • 479 π.X. Mάχη στις Πλαταιές, εκδίωξη των Περσών – Oρκος των Πλαταιών – Bόρειο τείχος της Aκροπόλεως, με επιδεικτική ενσωμάτωση σ’ αυτό τμημάτων των κατεστραμμένων πωρίνων ναών και σπονδύλων των κιόνων του Προπαρθενώνος.
  • 477 π.X. Iδρυση της Δηλιακής Συμμαχίας.
  • 467 π.X. Mάχη στον Eυρυμέδοντα – Nότιο τείχος της Aκροπόλεως (Kιμώνειον).
  • 461 π.X. Aρχή Περικλέους.
  • 454 π.X. Mεταφορά του ταμείου της Δηλιακής Συμμαχίας στην Aθήνα.
  • 451 π.X. Συνθήκη ειρήνης με τη Σπάρτη – Oργάνωση πανελληνίου συνεδρίου απ τον Περικλή.
  • 449 π.X. Συνθήκη ειρήνης με την Περσία.
  • 447 π.X. Eναρξη της οικοδομίας του Παρθενώνος, με χρήση και των μαρμάρων του Προπαρθενώνος.
  • 438 π.X. Περάτωση της οικοδομίας του Παρθενώνος – Aφιέρωση του κολοσσιακού χρυσελεφάντινου αγάλματος της Aθηνάς Παρθένου.
  • 432 π.X. Περάτωση και των τελευταίων γλυπτικών εργασιών στα αετώματα του Παρθενώνος.


  • 431–404 π.X. Πελοποννησιακός πόλεμος.
  • 426 π.X. Mέγας σεισμός.
  • 377 π.X. Δεύτερη Δηλιακή Συμμαχία.
  • 334 π.X. Mάχη στο Γρανικό – Aνάθεση πολυτελών περσικών ασπίδων στον Παρθενώνα.
  • 307 π.X. Kατάληψη των Aθηνών από τον Δημήτριο τον Πολιορκητή, προσωρινή εγκατάσταση του Δημητρίου στον Παρθενώνα.
  • 295 π.X. Aφαίρεση του χρυσού του αγάλματος και πιθανώς των πολυτελών ασπίδων απ τον τύραννο Λαχάρη.
  • 230–220 περ. π.X. Mεγάλο περγαμηνό μνημείο του γαλατικού πολέμου νοτίως του
  • Παρθενώνος.
  • 200 π.X. Kαταστροφικές επιδρομές του Φιλίππου E΄
  • 180–160 περ. π.X. Yψηλό περγαμηνό μνημείο στην ανατολική πλευρά του Παρθενώνος.
  • 31π.X. Mεταφιέρωση του υψηλού περγαμηνού μνημείου στον Aύγουστο.
  • 27–26 π.X. Nαός Pώμης και Aυγούστου έναντι του Παρθενώνος.
  • 61 Aναθηματική επιγραφή τιμήσεως του Nέρωνος στην ανατολική όψη του Παρθενώνος, στα μεσοδιαστήματα των νεωτέρων πολυτελών ασπίδων. Kαθαίρεση της επιγραφής αμέσως μετά την πτώση του Nέρωνος (68).
  • 267 Eπιδρομή των Eρούλων, καταστροφή του εσωτερικού του κτιρίου.
  • 312-313 Eδικτον του Mεδιολάνου.
  • 362-365 Iουλιανός, αυτοκράτωρ της Pώμης – Eπισκευή του εσωτερικού του Παρθενώνος.
  • 395 Bησιγοτθική επιδρομή (Aλάριχος).
  • 397 Aπαγόρευση της αρχαίας λατρείας.


  • 402 - 410 Eρκούλιος, Yπαρχος του Iλλυρικού, προσπάθειες ανασυγκροτήσεως.
  • 438 Codex Theodosianus, διατάγματος Θεοδοσίου B΄ για τους ειδωλολατρικούς ναούς και τον εξαγνισμό τους.
  • 529 Aπαγόρευση της λειτουργίας των φιλοσοφικών σχολών.
  • 6ος αι. Mετατροπή του Παρθενώνος σε χριστιανική εκκλησία, αφιερωμένη στην Παναγία: «Παναγία η Aθηνιώτισσα».
  • 9ος αι. Προαγωγή της Eπισκοπής Aθηνών σε Aρχιεπισκοπή (πριν το 841).
  • 10ος αι. Προαγωγή της Aρχιεπισκοπής Aθηνών σε Μητρόπολη (πριν το 981).
  • 1018 Προσκύνημα του Bασιλείου B΄ στον Παρθενώνα.
  • 12ος αι. Oικοδομική αναμόρφωση του χριστιανικού ναού επί μητροπολίτου Nικολάου του Aγιοθεοδωρίτου (1166 - 1175) και τοιχογράφηση, μάλλον επί μητροπολίτου Mιχαήλ Xωνιάτου (1175 - 1204).
  • 1204 Φραγκική κατάκτηση.
  • 1206 O Παρθενών λατινικός αρχιεπισκοπικός ναός.
  • 1311 Kαταλανική κατάκτηση.
  • 1388 Φλωρεντινή κατάκτηση.
  • 1397 Eνετική κατάληψη.
  • 1403 Φλωρεντινή ανακατάληψη.
  • 1436 και 1444 Eπισκέψεις του Ciriaco de Pizzicolli di Ancona.
  • 1456 Kατάκτηση της Aθήνας από τους Tούρκους.
  • 1458 Kατάληψη της Aκροπόλεως τροπή του Παρθενώνος σε μουσουλμανικό τέμενος.
  • 1645 - 1669 A΄ Tουρκοενετικός πόλεμος.
  • 1685 Eναρξη του B΄ Tουρκοενετικού πολέμου.


  • 1687 Eνετική πολιορκία Aκροπόλεως και ανατίναξη του Παρθενώνος.
  • 1688 Eνετική εγκατάλειψη του κάστρου και επιστροφή των Tούρκων.
  • 1821 - 1822 Eλληνική πολιορκία και κατάληψη της Aκροπόλεως.
  • 1826- 1827 Tουρκική πολιορκία και ανακατάληψη της Aκροπόλεως.
  • 1833 Παράδοση της Aκροπόλεως από τους Tούρκους στον ελληνικό στρατό .
  • 1834 Παύση της στρατιωτικής λειτουργίας της Aκροπ λεως, έναρξη της αρχαιολογικής μέριμνας.
  • 1834,1842-44, 1872, 1898 - 1902,
  • 1911, 1913, 1922 - 1931, 1960,
  • 1985 κ.ε. Έργα αναστηλώσεως και συντηρήσεως του μνημείου.
(Tο χρονολογικό πίνακα συνέταξε ο κ. Mανώλης Kορρές)

ΙΚΤΙΝΟΣ - ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ

Ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης ήταν οι δύο περίφημοι αρχιτέκτονες του δεύτερου μισού του 5ου π.Χ. αιώνα στην αρχαία Ελλάδα. Παρόλο που η φήμη τους ήταν μεγάλη, δεν έχουμε ιδιαίτερες αναφορές για τη γέννηση, τη ζωή και το θάνατο τους. Ωστόσο τα έργα τους, αιώνιες αποδείξεις της ζωής και της δράσης τους, μας μιλούν για αυτούς με τον τρόπο που τα χνάρια στην άμμο μιλούν για το μέγεθος του ανθρώπου που τα σχημάτισε. Οι ναοί και τα έργα που κατασκεύασαν ήταν μεγάλα, σε σημασία και τελειότητα.

Ο Καλλικράτης εργάστηκε σε τέσσερα μεγάλα έργα της αρχαίας Αθήνας, σύμφωνα με αναφορές του Πλούταρχου: Στα Μακρά Τείχη της πόλης (460 – 450 π.Χ.), στην επιδιόρθωση τμήματος των περιφερειακών τειχών των Αθηνών, στην ανοικοδόμηση ναού, αφιερωμένου στην Άπτερο Νίκη στην Ακρόπολη, το 448 π.Χ. και τέλος, σύμφωνα με τον Πλούταρχο πάλι, συνεργάστηκε με τον Ικτίνο για την ανέγερση του Παρθενώνα.


Ο Ικτίνος υπήρξε σύγχρονος και στενός φίλος του μεγάλου γλύπτη Φειδία. Και οι δύο εργάστηκαν την εποχή του Περικλή. Σύμφωνα με το Βιτρούβιο, ο Ικτίνος συνέγραψε μαζί με τον Κάρπιο την τεχνική μελέτη «για τον Δωρικό ναό της Αθηνάς στην Αθήνα». Ο Ικτίνος αναφέρεται από τρεις Έλληνες συγγραφείς: το Στράβωνα, τον Παυσανία και τον Πλούταρχο. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι έχτισε τον ναό του Επικούρειου Απόλλωνα στην Αρκαδία. 

Επίσης, στον Ικτίνο ανατέθηκε η κατασκευή του Τελεστηρίου της Δήμητρας στην Ελευσίνα και η κατασκευή του Παρθενώνα στην Ακρόπολη (μαζί με τον Καλλικράτη). Απ’ ότι φαίνεται ο Ικτίνος εγκατέλειψε την Αττική μετά την κατασκευή του Παρθενώνα. Πήγε στην Πελοπόννησο όπου έχτισε τον ναό του Επικούρειου Απόλλωνα.

Στη συνέχεια θα εξετάσουμε την αρχιτεκτονική των δύο σημαντικών ναών που προαναφέρθηκαν, επειδή στην κατασκευή τους συναντάμε πολλά στοιχεία τελειότητας, που φανερώνουν ότι οι δύο αρχιτέκτονες -και ειδικά ο Ικτίνος- κατείχαν πολύ ειδικές γνώσεις, που την εποχή εκείνη διδάσκονταν μόνο στις Σχολές Μυστηρίων. Είναι πολύ πιθανόν ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης να είχαν μυηθεί στα Μυστήρια της Αιγύπτου, της Ελλάδας ή σε άλλα και μετά να εφάρμοσαν αυτές τις μυστικές, μυητικές, αρχαίες γνώσεις -όπως της σφαιρικότητας της γης- στην κατασκευή των ναών τους.

Το σίγουρο πάντως είναι ότι οι ναοί που κατασκεύασαν είναι φτιαγμένοι σαν μια μικροκοσμική εικόνα του τέλειου σύμπαντος. Με τον ίδιο τρόπο ο πολιτισμός της Αιγύπτου ήταν η γήινη εικόνα της ουράνιας Αιγύπτου, ενώνοντας έτσι ορατό και αόρατο με την κατασκευή των Πυραμίδων και τόσων άλλων ναών, που φαίνεται να φέρουν παρόμοια σημάδια τελειότητας με αυτά του Παρθενώνα.

Αλλά ας δούμε αναλυτικότερα τα στοιχεία:

Α) Ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα στις Βάσσες Αρκαδίας χτίστηκε από τον Ικτίνο με καθοδήγηση των Ιερέων των Δελφών μετά το 438 π.Χ. και έχει διαστάσεις 39,8x16,1 μέτρα. Στο ναό αυτό εφαρμόζονται για πρώτη φορά μαζί και οι τρεις αρχιτεκτονικοί ρυθμοί της αρχαίας Ελλάδας: Ιωνικός, Δωρικός, Κορινθιακός.


Το περίεργο είναι ότι ο προσανατολισμός του δεν ακολουθεί την αρχαία συνήθεια Ανατολής - Δύσης αλλά Βορρά - Νότου. Η είσοδος βρίσκεται στη βόρεια πλευρά, σαν να βλέπει στους Δελφούς ή καλύτερα σαν να βλέπει το Βορρά από όπου, σύμφωνα με τη μυθολογία, κατάγεται ο θεός Απόλλωνας και η ακολουθία του, οι υπερβόρειοι.

Το παράδοξο σ’ αυτό το ναό, όπως ανακάλυψε ο Στέλιος Πετράκης, είναι ότι είναι χτισμένος με τρόπο ώστε κάθε χρόνο να γλιστράει πάνω στην ειδική βάση του με γωνία 50.2 δευτερολέπτων της μοίρας (λόγω της κίνησης του άξονα της γης), στοχεύοντας πάντα στο ίδιο αστρικό σημείο (κατά πάσα πιθανότητα το Σείριο). Αυτό είναι ένα πολύ ειδικό επίτευγμα αρχιτεκτονικής και κατασκευής και απαιτούσε ειδικές γνώσεις αστρονομίας, που επίσης διδάσκονταν στα Μυστήρια.

Ο Ικτίνος επίσης έχτισε τον ναό αυτό με τρόπο ώστε οι κίονές του να περιστρέφονται, να ολισθαίνουν, αλλά να μην καταρρέουν. Οι τοίχοι του ναού αντιστέκονται στο σεισμό, σαν να είχαν πάχος 2,15 μ., ενώ είναι πολύ πιο λεπτές.

Β) Όσον αφορά τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης, το έτος 447 π.Χ. ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης, με τη γενική επίβλεψη του Φειδία και του Περικλή, έκτισαν το νέο ναό της Αθηνάς Παρθένου, τον Παρθενώνα. Ο ρυθμός ήταν καθαρά Δωρικός, με ορθογώνιο σχήμα. Σύμφωνα με τις περισσότερες αναφορές, ο Ικτίνος έκανε τα σχέδια της Ακρόπολης και ο Καλλικράτης είχε την επίβλεψη των έργων. Ο ναός χτίστηκε πάνω στα θεμέλια του προηγούμενου που είχε κτιστεί επί Πεισιστράτου και τον είχαν καταστρέψει οι Πέρσες. Εννέα χρόνια χρειάστηκαν για την ανέγερση του ναού.

Όλα όσα έχουν ανακαλυφθεί για τον ναό αυτό, ίσως όμως και άλλα κρυμμένα από το πέπλο του χρόνου, μαρτυρούν ότι οι δημιουργοί του Παρθενώνα κατείχαν ξεχασμένες γνώσεις που τις εφάρμοσαν στην κατασκευή του. Ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης κατασκεύασαν το ναό με ασύλληπτες λεπτομέρειες και με αυτό τον τρόπο τον μετέτρεψαν σε έναν οργανισμό παλλόμενο από εσωτερική ζωή.


Συγκεκριμένα, σε κάθε μέρος του ναού επικρατούσε ένα σύστημα αναλογίας σύμφωνα με τον κανόνα του Πολυγνώτου και όλες οι διαστάσεις είχαν μια δεδομένη σχέση με τη διάμετρο του κίονα. Κάθε κίονας είχε ελάχιστα μεγαλύτερη διάμετρο από τη βάση μέχρι τη μέση, λέπταινε προς την κορυφή και έκλινε προς το κέντρο της κιονοστοιχίας στην οποία ανήκε. 

Έτσι οι κίονες του Παρθενώνα δεν είναι κάθετοι, αλλά αν προεκταθούν νοητά προς τα επάνω, συναντιούνται στα 1852 μέτρα, σχηματίζοντας μια νοητή πυραμίδα, η κορυφή της οποίας βρίσκεται ακριβώς πάνω από το σημείο που ήταν τοποθετημένο το κεφάλι του αγάλματος της Αθηνάς. Κατά περίεργο επίσης τρόπο, ο όγκος της πυραμίδας αυτής είναι ο μισός της μεγάλης πυραμίδας της Αιγύπτου, 45.000.000 ελληνικά κυβικά πόδια.

Για να πετύχουν οι αρχιτέκτονες τις καμπυλώσεις αυτές, δεν μπορούσε κανένας λίθος του ναού να έχει κανονικό ορθογώνιο σχήμα. Αντιθέτως, σχεδόν κάθε λίθος έχει εντελώς δικό του σχήμα και μοναδική θέση μέσα στο σύνολο, γιατί οι καμπυλώσεις και οι κλίσεις δημιουργούσαν διαφορετικές γωνίες και επιφάνειες σε κάθε σημείο του κτιρίου. Για να επιτευχθεί λοιπόν μία τέτοια κατασκευή ήταν απαραίτητος ο τέλειος υπολογισμός του κάθε μέλους, αλλά και η μαθηματικά ακριβέστατη εκτέλεση.

Επίσης, οι γωνιακοί κίονες είχαν ελάχιστα μεγαλύτερη διάμετρο από τους άλλους. Οι μετόπες έδιδαν την εντύπωση του τετραγώνου, κι όμως είχαν κάποιες καμπύλες που εξουδετέρωναν τις οπτικές απάτες, γιατί διαφορετικά δεν θα υπήρχε η οπτική αρμονία. Αυτές οι προσαρμογές απαιτούσαν πολύ υψηλές γνώσεις μαθηματικών και οπτικής, σε μια τέλεια ένωση με την Τέχνη.

Επίσης, στο σχέδιο του Παρθενώνα δεν υπάρχει καμία ευθεία γραμμή. Παντού συναντάμε απαλές καμπύλες. Επίσης στην πρόσθια (μπροστινή) όψη ισχύει: πλάτος = φ χ ύψος (όπου φ είναι ο αριθμός της χρυσής τομής), ενώ στις αναλογίες του ναού συναντάμε και τη σχέση α/2α+1. Το οπτικό αποτέλεσμα είναι εκτός από αρμονικό πολλές φορές και απροσδόκητο, μιας και ο Παρθενώνας καταφέρνει να δείχνει εντυπωσιακά μεγαλύτερος από το πραγματικό του μέγεθος, χωρίς όμως να βαραίνει το χώρο.


Αξιοσημείωτο είναι ότι υπάρχουν πλήθος ενδείξεων μη συμπαγούς θεμελίωσης του ναού σε βάθος 11 μέτρων με σημαντικό ίσως υπόγειο τμήμα ή και θάλαμο.

Επίσης, ο Παρθενώνας είναι χτισμένος με έναν ιδιαίτερο, αντισεισμικό τρόπο, με τα τμήματά του να είναι ενωμένα με λιωμένο μολύβι στις κατάλληλες διαμορφωμένες ενώσεις των μαρμάρων του. Ειδικότερα για τον Παρθενώνα ο Ν. Τογαρίδης αναφέρει: «η αρθρωτή – σπονδυλική κατασκευή των κιόνων και η τέλεια κατεργασία των σπονδύλων με διάφορο σχήμα / συχνότητα συντελεί στην αρίστη σεισμική συμπεριφορά του Παρθενώνα».

Όσον αφορά την τοποθεσία που είναι χτισμένος ο ναός σε σχέση με κάποια άλλα κτίσματα της αρχαίας Αθήνας, το κέντρο του Παρθενώνα (η τομή των διαγωνίων του) απέχει εξίσου από το κέντρο του Ηφαιστείου, από το κέντρο του βήματος των ρητόρων της Πνύκας, από το κέντρο της βάσεως του μνημείου του Φιλοπάππου και από το κέντρο του σηκού του Ναού του Ολυμπίου Διός. Όλα τα παραπάνω με μέγιστη προσέγγιση.

Επίσης, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι η κατασκευή αλλά και η θέση που είναι χτισμένος ο Παρθενώνας φανερώνουν μια ιδιαίτερη γεωδαιτική αρμονία (γεωδαιτική είναι η σχέση των μέτρων του ναού με τα μέτρα της γης).

Αν εξετάσουμε μερικά ακόμα στοιχεία θα διαπιστώσουμε ότι ο ναός του Παρθενώνα, σύμφωνα με τον Ν. Λίτσα, είναι δομημένος σε τέτοια θέση και με τέτοιο τρόπο, ώστε να αντλεί το μέγιστο της συμπαντικής ενέργειας και να τη διαχέει αποκλειστικά στο εγγύς περιβάλλον του. Είναι οικοδομημένος στον ιερό βράχο της Ακρόπολης, από όπου περνά πλήθος διασταυρώσεων γραμμών L. Εξαιτίας τους ο βράχος έχει πολύ έντονο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο.

Λέγεται επίσης ότι ο Παρθενώνας λειτουργεί σαν σημείο εκπομπής των ενεργειών αυτών στο χώρο. Λόγω του πυραμιδοειδούς του όμως σχήματος οι ενέργειες αυτές εκπέμπονται αρκετά ψηλότερα από το έδαφος. Κάποιοι μελετητές υποστηρίζουν ότι η κατασκευή έχει και ενδιαφέρουσες ηλεκτρικές ιδιότητες, σαν να είναι τεράστιος πυκνωτής αλλά και κεραία. Αυτό θα εξηγούσε τις παράξενες αποκλίσεις στα όργανα μετρήσεων γύρω από τον Παρθενώνα (τα ίδια αναφέρονται και για τη Μεγάλη Πυραμίδα στην Αίγυπτο).


Όσον αφορά τη γεωδαιτική κατασκευή του ναού, η διάσταση του κοντού στυλοβάτη του Παρθενώνα είναι ίση με ένα δευτερόλεπτο (1΄΄) ενός τόξου γεωγραφικού πλάτους της Γης. Αυτό δηλώνει ότι τα μέτρα του Παρθενώνα δεν είναι τυχαία, αλλά οι κατασκευαστές του γνώριζαν τις διαστάσεις τη Γης και φυσικά το σφαιρικό της σχήμα. Επιπλέον, οι αρχαίοι Έλληνες φαίνεται ότι χρησιμοποίησαν σαν μονάδα μέτρησης για το χτίσιμο του Παρθενώνα όχι το σημερινό «μέτρο» αλλά το «πόδι» (1 πόδι = 0,3188 μέτρα) (το ίδιο λέγεται και για τις αιγυπτιακές πυραμίδες). 

Η πλατφόρμα πάνω στην οποία στέκονται οι κολώνες του ναού έχουν μια ελαφριά καμπύλη και στις τέσσερις γωνίες, σαν να ήταν ένα μικρό κομμάτι μιας γιγαντιαίας σφαίρας, της σφαίρας της γης. Ο Ερατοσθένης, που έζησε στην Αλεξάνδρεια μεταξύ 276 και 196 π.Χ., αναφέρεται ως ο πρώτος άνθρωπος που υπολόγισε με μεγάλη προσέγγιση την ακτίνα της Γης. Από τα παραπάνω όμως φαίνεται ότι και οι κατασκευαστές του Παρθενώνα γνώριζαν τις διαστάσεις τη Γης, πολύ πριν τον Ερατοσθένη.

Επίσης, όπως είναι γνωστό σήμερα, το μήκος της μίας πλευράς της βάσης της Μεγάλης Πυραμίδας είναι ίσο με το 1/8 του λεπτού της μοίρας της επιφάνειας της γης. Αυτό φανερώνει ότι οι Αιγύπτιοι γνώριζαν (τουλάχιστον 2.000 χρόνια πριν την κατασκευή του Παρθενώνα) ότι η γη ήταν σφαιρική.

Πολλοί αρχαίοι πίστευαν ότι η γνώση των Αρχαίων Ελλήνων γύρω από τα μαθηματικά προερχόταν από τη γνώση των Αιγυπτίων στον τομέα αυτό. Συγκεκριμένα ο Αριστοτέλης στα «Μεταφυσικά» του αναφέρει: «Έτσι η επιστήμη των μαθηματικών προήλθε από την γειτονική Αίγυπτο, επειδή εκεί η τάξη των ιερέων είχε αυτή την ασχολία». Τι άλλο μπορεί να δηλώνει εδώ ο Αριστοτέλης εκτός από το ότι οι ιερείς της Αιγύπτου κατείχαν την επιστήμη των μαθηματικών, η οποία σύμφωνα με την Ε.Π. Μπλαβάτσκυ διδασκόταν μαζί με την αστρονομία στις Σχολές Μυστηρίων;

Από πού μπορεί να έλαβαν ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης αυτές τις ιδιαίτερες γνώσεις μαθηματικών, αστρονομίας και της σφαιρικότητας της γης εκτός από το θεσμό των Μυστηρίων, στον οποίο πρέπει να είχαν μαθητεύσει; Για ποιο λόγο άλλωστε ανέθεσαν στον Ικτίνο την κατασκευή του Τελεστηρίου της Ελευσίνας, στο οποίο οι μύστες τελούσαν τα Ελευσίνια Μυστήρια;


ΦΕΙΔΙΑΣ

Κατασκευαστής του μεγαλουργήματος του Παρθενώνα και γενικός επόπτης όλων των έργων, ήταν ο γλύπτης Φειδίας, ο οποίος γεννήθηκε στην Αθήνα το 500 π.Χ. και έζησε 80 χρόνια, όταν ο μέσος όρος ζωής την εποχή εκείνη ήταν τα 50 χρόνια. Το όνομα ΦΕΙΔΙΑΣ μαρτυρεί κάποιες ιδιαίτερες ιδιότητες του ατόμου το οποίο ήταν επιφορτισμένο με ειδική αποστολή.
Το ΦΕΙΔΙΑΣ αναλύεται σε ΦΕΙ+ΔΙΑΣ.

Το ΦΕΙ σημαίνει, φείδομαι, κάνω τα πάντα με μέτρο, και ο Παρθενώνας είναι ο ναός του μέτρου και της αρμονίας. Σημαίνει επίσης το φέγγος.
Το ΦΕΙ αναλύεται σε Φ+Η=Φως είσαι, ήλιος, Απόλλωνας, αιώνιο φως.
Το γράμμα «Φ» σχηματίζεται από τον κύκλο «Ο» και από την κάθετη γραμμή «Ι» όταν το ένα τοποθετηθεί πάνω στο άλλο δημιουργούν τη θεία υπόσταση αφού ο κύκλος παριστά το σύμπαν και η κάθετη γραμμή τη θεϊκή ακτίνα.


Το δεύτερο συνθετικό ΔΙΑΣ είναι ο πατέρας των θεών και ανθρώπων, είναι η ουράνια οντότητα γνωστή σαν Ιερός Άρχοντας Φωτός. Επομένως το όνομα Φειδίας σημαίνει το φέγγος - Φως του Δία, και κρυπτογραφεί μια ουράνια ενσαρκωμένη οντότητα με συγκεκριμένο έργο, αφού εκτός από τα αριστουργήματα της Ακροπόλης κατασκεύασε και τα παρακάτω έργα:

1. Χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου. Είχε ύψος 13 μέτρα, περίπου ένα τόνο χρυσάφι, ελεφαντοστούν, μάτια από πολύτιμους λίθους και το Γοργόνειο στο στήθος από πολύτιμο λίθο κοραλένιου χρώματος και πάνω σ' αυτό ήταν σκαλισμένο το κεφάλι της Γοργόνας - Μέδουσας.

Οι Αθηναίοι κατηγόρησαν αργότερα το Φειδία πως είχε κλέψει αρκετό από το χρυσάφι που προοριζόταν για το άγαλμα και τον έφεραν σε δίκη.Εκείνος,γνωρίζοντας πολύ καλά τον ανθρώπινο φθόνο, είχε λάβει τα μέτρα του. Είχε ζυγίσει το χρυσάφι που του παράδωσαν, το οποίο ήταν ακριβώς 44 τάλαντα. Το χρυσάφι στο άγαλμα το είχε τοποθετήσει με τέτοιον τρόπο, ώστε να ξεκολλάει εύκολα και να μπαίνει ξανά στη θέση του. Στη δίκη ζήτησε να βγάλουν το χρυσάφι και να το ζυγίσουν, πράγμα που έγινε. Και το βάρος του ήταν ακριβώς το ίδιο, 44 τάλαντα!

Φυσικά ο Φειδίας αθωώθηκε. Αλλά, βρήκε καινούργιους μπελάδες. Τον κατηγόρησαν για ιεροσυλία, επειδή έδωσε στους δύο πολεμιστές της ασπίδας της Αθηνάς, τη μορφή του και τη μορφή του Περικλή. Θα τον καταδίκαζαν οπωσδήποτε σε θάνατο, αλλά κατάφερε να δραπετεύσει και έφυγε για την Ολυμπία, όπου μαζί με τους δυο αχώριστους βοηθούς του, Πάναινο και Κολώτη, έφτιαξε ένα καινούργιο αριστούργημα, το γιγαντιαίο (12 μ) χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός (ένα από τα επτά θαυματα). Δυστυχώς όμως και εδώ τον κυνήγησε η ίδια μοίρα, αφού ξανά κατηγορήθηκε για κατάχρηση και κλοπή χρυσού και φυλακίστηκε ως τον θάνατό του.

2. Το άγαλμα της Αθηνάς Προμάχου. Ήταν ένα τεράστιο χάλκινο άγαλμα οκτώ μέτρων, με επίχρυση αιχμή δόρατος που φαινόταν από τους παραπλέοντας το Σούνιο ναυτικούς. Ευρίσκετο στον χώρο μεταξύ Προπυλαίων και Ερεχθείου.


3. Το άγαλμα της Λημνίας Αθηνάς, αφιέρωμα των κληρούχων της Λήμνου. Χάλκινη κι αυτή, φημιζόταν για το κάλλος του προσώπου, τις θαυμάσιες αναλογίες των χαρακτηριστικών και την αυστηρή πνευματική της έκφραση. Στεκόταν ορθή με το δόρυ, το κράνος στο χέρι και την ασπίδα λοξά στο στήθος. Η θέση του δεν είναι ακριβώς γνωστή.Πιθανότατα ήταν στημένο σε μαρμάρινη βάση αμέσως μετά τα Προπύλαια, στα αριστερά του εισερχομένου.

4.Το άγαλμα της Αρείας Αθηνάς των Πλαταιών. Ένα αριστούργημα από επιχρυσωμένο ξύλο με κεφάλι και άκρα χειρών και ποδών μαρμάρινα,από τα λάφυρα του Μαραθώνα.

5. Το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Ολυμπίου Διός της Ολυμπίας, κολοσσιαίων διαστάσεων (12,20 μ) ένα από τα εφτά θαύματα της αρχαιότητας. Ήταν τόσο τέλειο άγαλμα που υπήρχε η επιγραφή για τον επισκέπτη «Ω Φειδία ή εσύ ανέβηκες στους ουρανους και είδες τον Δία ή ο Ζευς κατέβηκε στη γη».


6. Χάλκινο "σύνταγμα" Αθηναίων ηρώων, Αθηνάς, Απόλλωνα και Μιλτιάδη, αφιέρωμα από τα λάφυρα του Μαραθώνα στους Δελφούς.

7. Χρυσελεφάντινη Αθηνά στην Πελλήνη Αχαΐας, από τα πρωιμότερα έργα του.

8. Χάλκινος Απόλλων Παρνόπιος (δηλ. ακριδοκτόνος) μπροστά στον Παρθενώνα.

9. Αφροδίτη Ουρανία από παριανό μάρμαρο στην Αγορά.

10. Χρυσελεφάντινη Ουρανία Αφροδίτη στην Ήλιδα.

11. Χρυσελεφάντινη Αθηνά στην Ήλιδα.

12. Χάλκινο άγαλμα πληγωμένης Αμαζόνας στο ιερό της Αρτέμιδος στην Έφεσο.

13. Θησείο. Εκτός από τα έργα αυτά κατασκεύασε το ναό του Ηφαίστου ή περισσότερο γνωστό σαν "Θησείο"  (ο μοναδικός σχεδόν ακέραιος ναός σήμερα), από Πεντελικό μάρμαρο, το ναό του Άρη στην αρχαία αγορά των Αθηνών, το ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο, της Νεμέσεως στη Ραμνούντα Αττικής, και το ναό του Ιλισσού (πιθανώς της Αρτέμιδος) κοντά στον ναό του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα.


Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ

Στο βραχώδη λόφο της Ακρόπολης, που δεσπόζει στο κέντρο της σύγχρονης Αθήνας, βρίσκεται το σπουδαιότερο και μεγαλοπρεπέστερο ιερό της αρχαίας πόλης, αφιερωμένο, κατά κύριο λόγο, στην προστάτιδα θεά της, την Αθηνά. Με τον ιερό αυτό χώρο σχετίζονται οι σημαντικότεροι μύθοι της αρχαίας Αθήνας, οι μεγάλες θρησκευτικές εορτές, οι παλαιότερες λατρείες της πόλης αλλά και ορισμένα από τα καθοριστικά για την ιστορία της γεγονότα.

Τα μνημεία της Ακρόπολης, αρμονικά συνδυασμένα με το φυσικό περιβάλλον, αποτελούν μοναδικά αριστουργήματα της αρχαίας αρχιτεκτονικής, που εκφράζουν πρωτοποριακούς συσχετισμούς ρυθμών και τάσεων της κλασικής τέχνης και επηρέασαν την πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία για πολλούς αιώνες αργότερα. Η Ακρόπολη του 5ου αιώνα π.Χ, αποδίδει με τον τελειότερο τρόπο το μεγαλείο, τη δύναμη και τον πλούτο της Αθήνας στην εποχή της μεγαλύτερης ακμής της, το ''χρυσό αιώνα'' του Περικλή.


Το μνημείο όμως εκείνο που την κάνει ιδιαίτερα διάσημο είναι το αριστούργημα των κατασκευών,ο "Παρθενώνας", άφθάστου κάλλους και αρμονίας, αφιερωμένο στην θεά Αθηνά και εκφράζει την ολοκλήρωση της ανθρώπινης διάνοιας !!!

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Η ίδρυση της Αθήνας χάνεται στην αχλύ του μύθου, καθώς είναι γενικά αποδεκτό ότι προϋπήρχε της Μυκηναϊκής εποχής. Στα πανάρχαια χρόνια της νεολιθικής εποχής,όλη η περιοχή της Αττικής λεγόταν "Κραναά". Η ονομασία προέρχεται από το επίθετο "κραναός" που σημαίνει τραχύς, πετρώδης, όπως δηλαδή ήταν όλη η βραχώδης Αττική χερσόνησος.

Πρώτοι κάτοικοι της περιοχής θεωρούνται οι Πελασγοί και μετέπειτα, μετά τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα, οι Ίωνες (ο γενάρχης Ίων ήταν υιός του Απόλλωνα και της Κρέουσας).

Πρώτος βασιλιάς της πόλης, σύμφωνα με τη μυθολογία, ήταν ο Πελασγός Ακταίος και το αρχικό της όνομα ήταν "Ακτή" ή "Ακτική". Τον Ακταίο διαδέχθηκε ο γαμπρός του,"Κέκροπας", από τον οποίο ονομάστηκε "Κεκροπία" ο οποίος ήταν μισός άνθρωπος και μισός ερπετό.

Το ανάκτορο του ήταν επάνω στον ιερό βράχο στην θέση του μετέπειτα Ερεχθείου.Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, στο έργο του "Τίμαιος", Αιγύπτιοι ιερείς της  Ίσιδος αποκάλυψαν στον Σόλωνα που τους επισκέφτηκε ότι, σύμφωνα με τα αρχεία τους, υπήρχε πόλη ακμάζουσα με το όνομα «Αθήνα» πριν από τον κατακλύσμο 9560 π.Χ. (Δευκαλίωνα) κατά τον οποίον κατεβυθίσθει η Ατλαντίδα και η Αιγηίς (στην θέση του σημερινού Αιγαίου).

Άρα λοιπόν ο Κέκροπας βασίλευσε προ του κατακλυσμού,εφ' όσον το όνομα "Αθήνα" εδόθει επί των ημερών του, όπως θα δούμε πιο κάτω, και όχι το 3500 ή κατ'άλλους το 1500 π.Χ,εκτός αν πρόκειται για άλλον με το ίδιο όνομα. Ο Κέκροπας για να προστατεύσει την πόλη από τους πειρατές της Καρίας από την θάλασσα και τους Βοιωτούς από την ξηρά, διένειμε την Αττική σε δώδεκα περιοχές, για να διαχειρίζεται καλύτερα τον πληθυσμό : Αφίδναι, Βραυρώνα, Δεκέλεια, Επάκρια, Ελευσίνα, Κεκροπία, Κηφισία, Κυθαιρός, Φάληρο, Σφαιττός, Τετράπολις, Θορικός.


Ήδη επί Κέκροπος, όπως αφηγείται  Ο "Απολλόδωρος"στην "Ιστορική Βιβλιοθήκη", εφάνει καλόν στους θεούς να καταλάβουν πόλεις σαν "πολιούχοι", στις οποίες θα ετιμάτο ο κάθε θεός ιδιαιτέρως.

Για το όνομα της Κεκροπίας, φιλονίκησαν ο Ποσειδώνας και η Αθηνά. Πρώτος ο Ποσειδώνας με την τρίαινα του χτύπησε το βράχο της Ακροπόλης και αμέσως "ανέβλυσεν εξ αυτού ύδωρ". Στο σημείο που χτύπησε υπήρχε μικρή πηγή με την ονομασία "Ερεχθηίς θάλασσα", στο δυτικό τμήμα του Ερεχθείου που ήταν αφιερωμένο στον Ποσειδώνα.

Αμέσως μετά η Αθηνά χτύπησε το δόρυ της στο έδαφος και εμφανίστηκε μια μικρή ελιά. Ο Κέκροπας παραξενεύτηκε αλλά και εντυπωσιάστηκε από το δώρο της Αθηνάς και αποφάσισε να διαλέξει το δώρο της και να γίνει αυτή προστάτιδα της πόλης. Έτσι πήρε η Αθήνα το όνομά της. Το σημείο που χτύπησε η Αθηνά είναι και αυτό στο δυτικό τμήμα του Ερεχθείου,όπου σήμερα υπάρχει μία σύγχρονη ελιά. Η ελιά αυτή κατά την αρχαιότητα ονομάζετο "Μορία" (=εκ του μοίρα, μόρος = όλεθρος, θάνατος για όποιον δεν την σεβασθεί).

Ο Κέκροπας εισήγαγε την λατρεία του Διός και τις προσφορές εδεσμάτων (πελανοί) στις τελετές, αντί για ανθρωποθυσίες. Ο τάφος του στην Ακρόπολη διετηρείτο μέχρι και τον 4ο αιώνα π.Χ. Τον Κέκροπα διαδέχθηκε ο γιος του, Ερυσίχθων, ο οποίος δεν είχε παιδιά και αυτόν ο Κραναός. Ο Κραναός εκθρονίστηκε από τον Αμφικτύωνα, ο οποίος εν συνεχεία εξορίστηκε από τον Εριχθόνιο ή Ερεχθέα, γιο του Ήφαιστου και της Γης.

Θα σταθούμε Εριχθόνιο ή Ερεχθέα. Σύμφωνα με τον μύθο όταν βασίλευε ο Κέκροπας, η θεά Αθηνά πήγε στο εργαστήριο του θεού Ηφαίστου για να παραγγείλει όπλα. Ο Ήφαιστος όμως την ερωτεύθηκε και άρχισε να την κυνηγάει. Εκείνη όμως επειδή ήθελε να παραμείνει παρθένα τον απέφευγε. Κάποια στιγμή όμως ο Ήφαιστος εκσπερμάτωσε και το σπέρμα του έπεσε στον μηρό της Αθηνάς, η οποία αηδιάζοντας το σκούπισε με ΄κομμάτι μάλλινου υφάσματος το οποίο έρριψε στην γη .
Ο εκ του σπέρματος γόνος ανεπτύχθει μέσα στην γη η οποία τον παρέδοσε στην Αθηνά για να τον αναθρεύσει, χωρίς όλα αυτά να τα γνωρίζουν οι άλλοι θεοί. Το παιδί έλαβε το όνομα Εριχθόνιος ή Εριχθονεύς ή Ερεχθεύς. Για να μην γίνει γνωστό το γεγονός στους άλλους θεούς η Αθηνά έκλεισε το μωρό σε ξύλινο κιβώτιο και το παρέδωσε στις κόρες του Κέκροπα (Άγλαυρο, Έρση, Πάνδροσο)με την εντολή να μην ανοίξουν το κιβώτιο.


Η Πάνδροσος, η μικρότερη, υπάκουσε, αλλά η Άγραυλος και η Έρση το άνοιξαν και είδαν ένα ερπετό με την μορφή παιδιού ή σύμφωνα με άλλη εκδοχή, ένα φίδι περιτυλιγμένο γύρω από το μωρό Εριχθόνιο, το οποίο βγήκε έξω και αναρριχήθηκε στην ασπίδα της Αθηνάς. Οι κοπέλες τρομαγμένες από αυτό που είδαν, έπεσαν από την Ακρόπολη και σκοτώθηκαν. Την Αθηνά την ειδοποίησαν κόρακες για το γεγονός αυτό,την στιγμή που αυτή μετέφερε βράχο για την καλύτερη ασφάλεια της Ακροπόλης, τον οποίο αναγκάσθηκε να τον εγκαταλείψει.

Ο βράχος αυτός είναι ο "Λυκαβηττός". Δηλαδή ο βράχος πάνω στον οποίο "βαίνει" και "άττει (=ορμά) το φως (Λυκ) την στιγμή που ανατέλλει ο ήλιος. Έτσι λοιπόν προήλθε η ονομασία του Λυκαβηττού και όχι από δήθεν λύκους που είχαν τις φωλιές τους εκεί,όπως κάποιοι ισχυρίζονται.

Σύμφωνα με άλλη εκδοχή του μύθου, όταν ένας εχθρικός στρατός πολιόρκησε την Αθήνα, οι Αθηναίοι ζήτησαν την συμβουλή του μαντείου των Δελφών, το οποίο τους έδωσε τον χρησμό, ότι για να σωθεί η πόλη, ένας Αθηναίος έπρεπε να θυσιαστεί με την θέληση του. Όταν η κόρη του Κέκροπα, Άγραυλος, έμαθε για τον χρησμό, ανέβηκε στην Ακρόπολη και πέφτοντας σκοτώθηκε. Οι Αθηναίοι για να την τιμήσουν, έκτισαν ένα ναό στην Ακρόπολη και κάθε χρόνο εόρταζαν τα Αγραύλεια. Επίσης το όνομα της αναφερόταν και στον όρκο των Αθηναίων οπλιτών.

Ο μύθος παριστάνει τον Εριχθόνιο ή Ερεχθέα σαν μισό άνθρωπο και μισό ερπετό ο οποίος εδραίωσε μια ισχυρή δυναστεία και έδωσε στον λαό του, που μέχρι τότε λεγόταν "Κεκροπίδες", το όνομα "Αθηναίοι "προς τιμή της θεάς . Ο Ερεχθέας τοποθέτησε στην Ακρόπολη το ξύλινο άγαλμα της Αθηνάς (ξόανο) σε ναό και εισήγαγε την εορτή, τα Αθήναια. Το άγαλμα αυτό λάμβανε μέρος στην εορτή των "Παναθήναιων" και των "Καλλυντιρίων και Πλυντηρίων".

Το όνομα "Αθήναι"που ισχύει μέχρι σήμερα το έδωσε ο βασιλιάς Θησέας (γι' αυτό και οι ξένοι την ονομάζουν ATHENS και όχι ATHEN). Και όμως μέχρι σήμερα δεν υπάρχει στην πόλη ούτε ένα άγαλμα του.


Άλλοι καθοριστικοί σταθμοί στην ιστορία των Αθηνών,υπήρξαν οι νομοθεσίες του Δράκοντος και του Σόλωνος, η επέκταση του Αθηναϊκού κράτους χάρις την οξυδερκή ναυτική πολιτική του Πεισίστρατου (6ος αιώνας), η μεταρρυθμιση του Κλεισθένους, η εγκαθίδρυση της Αθηναϊκης Δημοκρατίας το 508 π.Χ. και ο "χρυσους αιών"του Περικλέους.

ΟΙΚΟΔΟΜΗΜΑΤΑ ΠΡΟ ΤΟΥ 480 π.Χ.

Ο Πλάτων στο βιβλίο του "Κριτίας" (111ε–112δ), μιλά για την Ακρόπολη των Αθηνών, όπως ήταν τον καιρό πριν τον Ελληνοατλαντικό πόλεμο, τον οποίο και τοποθετεί εννέα χιλιετηρίδες πριν από την εποχή του, δηλαδή περί τα μέσα της 10ης προ Χριστού χιλιετίας. Σύμφωνα με το χωρίο αυτό του "Κριτία", η Ακρόπολη κάποτε ήταν πολύ μεγαλύτερη σε έκταση, ενώ απλωνόταν από τον Ηριδανό και τον Ιλισό ποταμό μέχρι τον Λυκαβηττό, περιλαμβάνοντας και την Πνύκα. 

Η πόλη των Αθηνών που πολέμησε εναντίον των Ατλάντων ήταν χτισμένη πάνω στην εκτεταμένη Ακρόπολη. Η Ακρόπολη τέλος πήρε τις διαστάσεις που είχε την εποχή του Πλάτωνα εξ αιτίας έντονων βροχοπτώσεων, σεισμών και του κατακλυσμού. Το νερό παρέσυρε μαζί του το χώμα που κάποτε περιέβαλλε την Ακρόπολη, αφήνοντας στην θέση του μόνο συμπαγείς βράχους, όπως αυτός της σημερινής Ακροπόλης.

Ο βράχος επιλέχθηκε ήδη από τα νεολιθικά χρόνια (4000/3500-3000 π.Χ.) ως τόπος εγκατάστασης των κατοίκων της περιοχής. Κατάλοιπα εγκατάστασης της Πρώιμης και Μέσης Εποχής του Χαλκού εντοπίσθηκαν στην περιοχή του Ερεχθείου.

Γύρω στα 1400 π.Χ. με το 1000 π.Χ. κτίσθηκε ένα ψηλό τείχος, με τεράστιους ογκόλιθους κι ένα παλάτι, στο σημείο όπου αργότερα ανεγέρθη το Ερεχθείο. Μέσα στο τείχος, που λεγόταν "Πελασγικό" ή ''Κυκλώπειο'', υπήρχαν βωμοί, ιερά και μια πηγή, που ονομαζόταν Κλεψύδρα. Οι κάτοικοι της πόλης, που άρχισε να αναπτύσσεται κάτω από την Ακρόπολη, έβρισκαν καταφύγιο μέσα σ' αυτήν, όταν αντιμετώπιζαν εχθρικές επιδρομές.


Ο χαρακτήρας της αρχίζει να γίνεται έντονα θρησκευτικός, καθώς οι κάτοικοι των γύρω συνοικισμών θεωρούν πως το κοινό κέντρο της λατρείας πρέπει να τοποθετηθεί σ' αυτήν. Έτσι χτίζεται ο πρώτος ναός, αφιερωμένος στο μυθικό βασιλιά Ερεχθέα, το Ερεχθείο. Ο ναός αυτός χρησιμοποιεί τον πωρόλιθο σαν πρώτη ύλη και σήμερα σώζονται τα θεμέλια του.

Το 750 π.Χ. χτίζεται το Εκατόμπεδο,που λεγόταν έτσι γιατί είχε μήκος 100 πόδια, στη θέση που αργότερα θα χτιστεί ο Παρθενώνας. Ο τύραννος Πεισίστρατος κτίζει το 530 π.Χ. ένα νέο Εκατόμπεδο στη θέση του παλιού,ενώ δίνει ώθηση και στη διακόσμηση της Ακροπόλεως, χτίζοντας ιερά και βωμούς σε θεούς, ημίθεους και ήρωες. Τότε κατασκευάσθηκε το ιερό της Βραυρωνίας Αρτέμιδος και έγινε η πρώτη προσπάθεια για τη διαμόρφωση μνημειακού προπύλου του χώρου.

Οι πιστοί αφιέρωναν στο ιερό πολυάριθμα και πλούσια αναθήματα, όπως ήταν οι μαρμάρινες κόρες και οι ιππείς, τα χάλκινα και πήλινα αγαλμάτια και τα αγγεία, πολλά από τα οποία συνοδεύονταν από επιγραφές, που βεβαιώνουν τη σημασία που είχε η λατρεία της Αθηνάς κατά την αρχαϊκή περίοδο. Όταν οι Αθηναίοι επί Κλεισθένους εγκαθίδρυσαν το δημοκρατικό πολίτευμα, άρχισαν να χτίζουν καινούργιους ναούς για να λαμπρύνουν την πόλη τους κι έτσι γκρέμισαν το Εκατόμπεδο για να χτίσουν τον πρώτο Παρθενώνα.

Ο ναός δεν τελείωσε, γιατί το 480 π.Χ. οι Πέρσες κατέλαβαν την Αθήνα την οποία έκαψαν καθώς και την Ακρόπολη και το ξύλινο τείχος της εισόδου (μετέπειτα Προπύλαια), φονεύοντας τους καταφυγόντας σ'αυτήν και τους φρουρούς της, καταστρέφοντας τα πάντα και λεηλατώντας αξιόλογα έργα τέχνης.Δεν εσεβάσθηκαν ούτε την "Ιερά Ελαία" (Μορίαν).

Η πυρποληθείσα ιερά ελαία την επομένη ημέρα άνθισε και επέταξε ανθούς. Αυτό ήταν σημάδι της θεάς ότι η πόλη θα ξαναγεννιόταν και ο Ξέρξης θα τιμωρείτο για την ύβρη του,θα υφίστατο όλεθρο,¨μόρον¨, όπως και έγινε !!!


ΧΡΥΣΟΥΣ ΑΙΩΝ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

Μετά την αποχώρηση των Περσών,η πρώτη φροντίδα των Αθηναίων ήταν να επισκευάσουν πρόχειρα τον Εκατόμπεδο ναό για να στεγάσουν πρόχειρα το ξόανο της θεάς Αθηνάς το οποίο είχαν πάρει μαζί τους στην Σαλαμίνα. Έπειτα ενταφίασαν το γλυπτό διάκοσμο των κατεστραμμένων ναών καθώς και όσα αναθήματα είχαν διασωθεί, γεμίζοντας τις φυσικές κοιλότητες του εδάφους και διαμορφώνοντας με αυτό τον τρόπο τεχνητά άνδηρα στο χώρο του ιερού.

Η Ακρόπολη οχυρώθηκε με νέο τείχος, αρχικά από το Θεμιστοκλή (στη βόρεια πλευρά) και στη συνέχεια από τον Κίμωνα (στη νότια πλευρά). Μάλιστα, στο βόρειο τμήμα του τείχους ενσωματώθηκαν αρχιτεκτονικά μέλη των κατεστραμμένων ναών, που φαίνονται μέχρι σήμερα από την αρχαία Αγορά και από τη βόρεια πλευρά της πόλης.

Το 478 π.Χ. (ένα έτος μετά την μάχη των Πλαταιών) δημιουργήθηκε η πρώτη Αθηναϊκή συμμαχία. Τότε στο προσκήνιο της Δημοκρατικής παράταξης εμφανίζεται ένας νέος πολιτικός, ο Περικλής, η εποχή του οποίου ονομάσθει ¨Χρυσούς Αιών" των Αθηνών.

"Ουδέποτε εις την ιστορίαν της ανθρωπότητος επανελήφθη αυτό το θαύμα. Τόσον πολλά αριστουργήματα, τόσον αθάνατα έργα, με τόσον αμετάκλητον επίδρασιν επί του πολιτισμού ολοκλήρου της ανθρωπότητος..."

Ο Περικλής πλαισιωνόταν από έναν μεγάλο κύκλο καλλιτεχνών, ποιητών, φιλοσόφων, αρχιτεκτόνων, γλυπτών, ζωγράφων, κλπ.Υποβάλει στην Εκκλησία του Δήμου πρόταση να εγκριθεί διάθεση μέρους των χρημάτων του συμμαχικού ταμείου,για την ανοικοδόμηση των ναών και των μνημείων της Ακροπόλεως. Αμέσως μετά την υπερψήφιση της προτάσεως καταστρώνεται συνολικό πρόγραμμα έργων από ¨λαμπρό Πεντελικό μάρμαρο" και αρχίζει η κατασκευή του Παρθενώνος, των Προπυλαίων, του ναού της Απτέρου Νίκης και του Ερεχθείου.


Για την εκτέλεσή του εργάσθηκαν πολλοί άνθρωποι, Αθηναίοι και ξένοι, ελεύθεροι και δούλοι, με ημερομίσθιο μία δραχμή.

ΟΙΚΟΔΟΜΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΓΑΛΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ

Ο βράχος της Ακρόπολης σε παλαιότερες εποχές είχε μεγαλύτερο ύψος. Το σημείο που βρίσκονται σήμερα τα ιερά είναι στην κυριολεξία ισοπεδωμένο για να δεχθεί τα έργα. Τα αριθμητικά στοιχεία του βράχου είναι : Μήκος 330 μέτρα, στην κορυφή 270 μ. μέσο πλάτος 156 μ. και ύψος από την επιφάνεια της θάλασσας 156 μ. Εάν επεκτείνουμε τις παρειές του βράχου,σε ύψος 835,50 μ. σχηματίζει πυραμιδοειδές στερεό.Όλος ο όγκος του βράχου έχει υπολογιστεί σε 1.617.165 κυβικά μέτρα.

Όλα τα κτίσματα της Ακρόπολης είναι κατασκευασμένα από Πεντελικό μάρμαρο με τη μοναδική στο κόσμο κρυσταλλοδομή, το οποίο υπόκειται στο φαινόμενο του πιεζοηλεκτρισμού κάτω υπό ορισμένες συνθήκες, με αποτέλεσμα την δημιουργία ηλεκτρομαγνητικών πεδίων.

Αυτοί που συνέλαβαν, σχεδίασαν και υλοποίησαν το μεγαλείο όλων των κατασκευών του ιερού βράχου ήταν οι αρχιτέκτονες, Ικτίνος, Καλλικράτης, Μνησικλής, Καλλίμαχος και ο γλύπτης Φειδίας ο οποίος ήταν και ο γενικός επόπτης του όλου έργου.

Αυτά ήταν:

1. Τα Προπύλαια που ήταν και η είσοδος στο χώρο των ιερών : Η μνημειώδης αυτή είσοδος της Ακρόπολης άρχισε να χτίζεται το 436 π.Χ. μετά την ολοκλήρωση του Παρθενώνα, πάνω σε σχέδια του αρχιτέκτονα Μνησικλή.

Το κεντρικό οικοδόμημα είναι κάτι το μοναδικό στην αρχαία Ελληνική αρχιτεκτονική. Έξι κίονες δωρικού ρυθμού κοσμούν την πρόσοψη. Οι κίονες λεπταίνουν, όσο προχωρούν από τη βάση προς την κορυφή. Πάνω σ’ αυτούς στηριζόταν ένα αέτωμα χωρίς διακόσμηση. Ο κύριος χώρος διαιρείται σε τρία κλίτη με δύο σειρές από ιωνικούς κίονες (τρεις σε κάθε πλευρά).


Η βόρεια πτέρυγα, μήκους 8,5 μέτρων αποτελείται από μια στοά και ένα δωμάτιο, την πινακοθήκη, που φιλοξενούσε εκθέσεις ζωγραφικής.

Η νότια πλευρά των Προπύλαιων δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Το 431 άρχισε ο Πελοποννησιακός πόλεμος και οι εργασίες σταμάτησαν. Το 429 πέθανε ο Περικλής και οι διάδοχοί του δεν έδειξαν ενδιαφέρον για την συνέχιση του έργου.

2. Ο Ναός του Παρθενώνα : Αφιερωμένος στην αειπάρθενο θεά Αθηνά,είναι το αριστούργημα των κατασκευών, άφθαστου κάλλους και αρμονίας που εκφράζει την ολοκλήρωση της ανθρώπινης διάνοιας, με το εντός αυτού χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς ύψους 13 μ.

3. Ο ναός της ''Απτέρου Νίκης'' που βρίσκεται στα Προπύλαια : Είναι ένας μικρός ολομάρμαρος ναός, που άρχισε να χτίζεται μεταξύ 427 και 424 π.Χ. με αρχιτέκτονα τον Καλλικράτη. Είναι τετράστυλος αμφιπρόστυλος ναός ιωνικού ρυθμού, χτισμένος πάνω σε μία κρηπίδα με τέσσερις βαθμίδες. Δεν έχει πρόναο. Μέσα στο σηκό του, υπήρχε άγαλμα της Αθηνάς Νίκης, που κρατούσε στο αριστερό χέρι περικεφαλαία και στο δεξί ρόδι, που είναι σύμβολο των θεών του κάτω κόσμου.

Λέγεται ότι την ονόμασαν άπτερο για να μην φύγει(η νίκη) από την πολη. Η ζωφόρος και τα αετώματα του ναού είχαν γλυπτές παραστάσεις. Γύρω από το 421 - 415 π.Χ. ο ναός περιβλήθηκε με ένα συνεχές θωράκιο ύψους 1,05 μ., που στην εξωτερική του όψη παρίστανε ανάγλυφες Πτερωτές Νίκες την ώρα που προετοιμάζουν θυσία για την Αθηνά.


4. Το Ερεχθείο : Αυτός ο ναός χτίσθηκε στην θέση παλαιοτέρου, από το 421 μέχρι το 407 π.Χ, με σχέδια του αρχιτέκτονα Καλλίμαχου.Το σπουδαίο είναι ότι στη διάρκεια ενός φοβερού πολέμου,του Πελοποννησιακού, οι Αθηναίοι δεν σταμάτησαν την κατασκευή του.

Το Ερέχθειο αποτελεί τον ιερότερο τόπο λατρείας στην Αθήνα. Εκεί λατρεύονταν εκτός από την Αθηνά, ο Ποσειδώνας, ο Ήφαιστος, ο Κέκροπας (ο μυθικός πρώτος βασιλιάς της Αθήνας) και οι τοπικοί ήρωες Ερεχθέας και Βούτης. Όλη η ιστορία της πόλης συμπυκνωνόταν σε αυτό το σημείο.

Απομεινάρια της διαμάχης μεταξύ Αθηνάς και Ποσειδώνα για την κυριότητα της πόλης είναι η ελιά(σύγχρονη ) που χάρισε η θεά στην πόλη και βρίσκεται στα δυτικά του κτηρίου και τα ίχνη της τρίαινας του Ποσειδώνα στον βράχο απ' όπου ανέβλυσε αλμυρό νερό. Ακόμα, κάτω από την βόρεια πρόσταση του Ερεχθείου βρίσκεται η τρύπα όπου σύμφωνα με τον μύθο κατοικούσε το ιερό φίδι του Εριχθόνιου. 

Σε ένα από τα εσωτερικά δωμάτια φυλασσόταν το πανάρχαιο (ακόμα και για τότε) ιερώτατο από ξύλο ελιάς, άγαλμα(ξόανο) της θεάς που δεν το κατασκεύασε ανθρώπινο χέρι, γνωστό σαν «Αχειροποίητο», γιατί το είχε ρίξει ο ίδιος ο Ζευς και για τούτο και «Διιπετές» καλείτο. Μπροστά του έκαιγε η περίφημη "άσβεστος λυχνία" και προς τιμή του,όπως προανέφερα, ελάμβανε χώρα η εορτή των "Παναθηναίων".

Το σημείο που χτίστηκε το Ερέχθειο δεν είναι καθόλου τυχαίο καθώς εκεί βρισκόταν και το Μυκηναϊκό ανάκτορο με όλα τα ιερά του. Στον χώρο του θεωρούσαν ότι υπήρχε ο τάφος του Κέκροπα.


Ανατολικά έχει πρόσταση με έξι ιωνικούς κίονες, βόρεια ένα μνημειώδες πρόπυλο με διακοσμημένη θύρα και νότια μία πρόσταση με έξι κόρες, τις γνωστές Καρυάτιδες (αναπαραστάσεις Αθηναίδων απαράμιλλης ομορφιάς)που στηρίζουν την στέγη. Η μία απ'αυτές βρίσκεται στο Βρετανικό μουσείο του Λονδίνου (κλεμμένη) και στην θέση της υπάρχει γύψινο αντίγραφο.

5. Το Πανδρόσειο : Λίγο πιο δυτικά του Ερεχθείου, μικρή στοά αφιερωμένη στη νύμφη Πάνδροσο, κόρη του Κέκροπα.

6. Το Αρρηφόριο : Ήταν ένα τετράγωνο κτίσμα στο βορειοδυτικό μέρος της Ακρόπολης. Ήταν ο τόπος κατοικίας των δύο Αρρηφόρων, δύο κοριτσιών ηλικίας 7-11 ετών, που επιλέγονταν κάθε χρόνο για να υφάνουν τον Πέπλο της Αθηνάς με τον οποίο κάλυπταν το ξόανο της θεάς κατά τη γιορτή των Παναθηναίων. Επίσης κατά τη διάρκεια των Αρρηφορίων κουβαλούσαν τα Ιερά Σκεύη (άρρητα-φέρειν). Ήταν κατασκευασμένο από πωρόλιθο και είχε τέσσερις πλευρές με μήκος 12,5 μέτρα η κάθε μία. Στην νότια πλευρά όπου και η κεντρική είσοδος, υπήρχε κιονοστοιχία με δύο ή τέσσερις δωρικούς κίονες. 

Στα δυτικά, υπήρχε μία τειχισμένη αυλή όπου οι Αρρηφόρες έπαιζαν και ονομαζόταν Σφαιρίστρα των Αρρηφόρων. Πολύ σημαντικό ρόλο στο κτήριο αλλά και στις γιορτές τις οποίες εξυπηρετούσε, ήταν η σκαλισμένη στην βόρεια πλαγιά της Ακρόπολης κλίμακα η οποία συνέδεε το Αρρηφόριο με την πόλη. Από αυτήν την κλίμακα γινόταν η "Κάθοδος των Αρρηφόρων" κατά τα Αρρηφόρια.

Η τελετή διαδραματιζόταν κατά τη διάρκεια της νύχτας και είχε μυστηριακό χαρακτήρα.Οι δύο Αρρηφόροι τοποθετούσαν στα κεφάλια τους, κατά το πρότυπο των Καρυάτιδων, καλάθια που τους έδινε η ιέρεια της Αθηνάς των οποίων το περιεχόμενο δεν γνώριζε ούτε η ιέρεια ούτε και οι ίδιες. Στη συνέχεια κατευθύνονταν προς τον περίβολο της Αφροδίτης των Κήπων ο οποίος βρισκόταν εκεί κοντά, στη βόρεια πλευρά της Ακρόπολης που είναι σήμερα κλειστή για το κοινό και από εκεί κατέβαιναν μέσω ενός υπόγειου περάσματος στο εσωτερικό του βράχου. 

Εκεί κάτω άφηναν τα αντικείμενα που μετέφεραν και έπαιρναν κάτι άλλο που έβρισκαν εκεί, ήδη τοποθετημένο και το έφερναν πίσω μαζί τους καλυμμένο. Ο Παυσανίας είτε δεν ήξερε είτε δεν ήθελε να αποκαλύψει τη φύση των μεταφερομένων αντικειμένων, καθώς και τη σκοπιμότητα αυτής της τελετής για την οποία απ' ότι φαίνεται ούτε και η ίδια η ιέρεια της Αθηνάς είχε επαρκή πληροφόρηση.


Αλλά τότε ποιος είχε γνώση της φύσης όλων αυτών των αντικειμένων που πηγαινοέρχονταν μέσω υπογείων περασμάτων, χωρίς κάποιο προφανή λόγο με τέτοια μυστικότητα και μέσα στη νύχτα ? Προφανώς κάποιος ή κάποιοι που κατείχαν ιδιαίτερες γνώσεις σχετικές τόσο με τις χθόνιες λατρείες, οι οποίες είχαν συνήθως μυστηριακό χαρακτήρα,όσο και με την ιδιαίτερη σημασία της χρήσης σπηλαίων και υπογείων στοών σε τέτοιου είδους τελετουργίες.

Μην ξεχνάμε ότι σήμερα είναι κλεισμένα όλα τα σπήλαια του ιερού βράχου και απαγορεύεται η προσέγγιση σ'αυτα. Γιατί άραγε ? Τι θέλουν να μας κρύψουν ?

7. Το Ιερό της Βραυρωνίας Αρτέμιδος (προστάτιδα των λεχώνων) : Χτίσθηκε το 459 π.Χ. ΝΔ του Παρθενώνα και λειτουργούσε ως παράρτημα πιθανότατα του μεγάλου ιερού στη Βραυρώνα Αττικής. Είχε σχήμα "Π" και στις πλαϊνές πτέρυγες φυλάσσονταν τα αναθήματα των πιστών.

8. Το Ιερό Διός Πολιέως ΒΑ του Παρθενώνα : Σε αυτό πραγματοποιούνταν θυσίες βοδιών κατά τους εορτασμούς των Διιπολίων. Για τον λόγο αυτό, κατά τους αρχαϊκούς χρόνους εκτρέφονταν εκεί δίπλα, βόδια όπως φαίνεται από μία επιγραφή που απαγορεύει τη ρίψη κοπριάς στα δυτικά του ναού.

9. Το Ιερό Πανδίονος ανατολικά του Παρθενώνα : Αφιερωμένο στον μυθικό ήρωα και βασιλιά Πανδίονα, γιο του Εριχθόνιου ή του Κέκροπα. Σε αυτό πραγματοποιούσε τις διάφορες τελετές της η Πανδιονίδα φυλή (μία από τις 10 φυλές των Αθηνών). Στη θέση του βρίσκεται σήμερα το παλιό μουσείο της Ακρόπολης.

10. Η Χαλκοθήκη ΝΔ του Παρθενώνα : Το κτήριο φιλοξενούσε κυρίως μεταλλικά αναθήματα που είχαν προσφέρει οι πιστοί στην Ακρόπολη, όπως όπλα, αγαλματίδια και υδρίες, και αποτελούσαν περιουσία της θεάς Αθηνάς. Σήμερα σώζονται μόνο λίγα λαξεύματα στο βράχο και κατάλοιπα από τα πώρινα θεμέλιά της.


11. Το χάλκινο άγαλμα της Αθηνάς Προμάχου, ύψους οκτώ μέτρων, μεταξύ των Προπυλαίων και του Παρθενώνα,από τη δεκάτη των λαφύρων που πήραν οι Αθηναίοι μετά τη μάχη του Μαραθώνα.Υπήρχε μέχρι το 395 μ.Χ. και φόβισε κατά τα λεγόμενα τον Αλάριχο κατά την εισβολή του στην Αθήνα. Δεν είναι γνωστό πότε και από ποιον καθαιρέθηκε. Πιθανώς να το μετέφεραν οι Χριστιανοί στο Βυζάντιο.

12. Το χάλκινο άγαλμα της Λημνίας Αθηνάς, πιθανώς στην Βόρεια πλευρά αμέσως μετά τα Προπύλαια (δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για την θέση του).

13. Ο Ναός της Ρώμης και του Αυγούστου ήταν ένα μικρό ιωνικό ναϊκό οικοδόμημα στην Ακρόπολη των Αθηνών.

Ο ναός αυτός ήταν αφιερωμένος στην Ρώμη και στον πρώτο αυτοκράτορά της Οκταβιανό Αύγουστο. Χτίστηκε στα τέλη του 1ου αιώνα π.Χ., μετά το 27 π.Χ., οπότε ο Οκταβιανός είχε πάρει τον τίτλο του Αυγούστου. Πιθανότερη χρονολογία κατασκευής του είναι ανάμεσα στο 17 και 10 π.Χ.. Είχε κυκλικό σχήμα διαμέτρου 8,6 μέτρων περίπου και αποτελείτο από 9 ιωνικούς κίονες. Στεγαζόταν από ημισφαιρική ή κωνική οροφή με μαρμάρινα κεραμίδια.

Στους πρόποδες της Ακρόπολης υπήρχε μεγάλος αριθμός κτισμάτων με κυριότερα:

1. Το Ωδείο του Περικλή, η ξύλινη στέγη του οποίου ήταν κανονική πυραμίδα.

2. Το θέατρο του Διονύσου.

3. Το Ασκληπιείο.



4. Άγνωστο θέατρο στην θέση του οποίου χτίσθηκε το 161 μ.Χ. το Θέατρο του Ηρώδη του Αττικού και η στοά του Ευμένους.

ΥΠΟΧΘΟΝΙΕΣ ΤΕΛΕΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ

Ο ιερός βράχος της Ακρόπολης με τους αμέτρητους λατρευτικούς χώρους, τα σπήλαια που αφθονούν στα διαβρωμένα του πετρώματα και τις ιερές πηγές που ξεπηδούν από τα σπλάχνα του, τυλιγμένος στην άχλη του μύθου στέκεται αινιγματικά στο πέρασμα του χρόνου κεντρίζοντας το ενδιαφέρον των εξερευνητών με το πλήθος των θρύλων που μιλούν για θησαυρούς θαμμένους στο εσωτερικό του, αμύθητης αξίας αγάλματα και λαβυρινθώδεις στοές που φτάνουν μέχρι τη θάλασσα. 

Υπάρχει μάλιστα και ένας θρύλος που τοποθετεί κάτω από το έδαφος της Ακρόπολης έναν Παρθενώνα μεγαλοπρεπέστερο από αυτόν που όλοι γνωρίζουμε. Ο Παυσανίας, περιγράφοντας την Ακρόπολη αναφέρει διάφορα ιερά σπήλαια, μυστηριώδη πηγάδια και ανοίγματα του εδάφους, καθώς και μυστικές τελετές που συνδέονταν με όλα αυτά.

Στη νότια πλευρά της Ακρόπολης, πάνω από το θέατρο του Διονύσου περιγράφει σπήλαιο πάνω στο οποίο βρισκόταν τοποθετημένος τρίποδας, ενώ στο εσωτερικό του έφερε παράσταση του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος να σκοτώνουν τα παιδιά της Νιόβης. Το σπήλαιο σήμερα πέρα από κάποιους εναπομείναντες κίονες φιλοξενεί (φυσικά) και ένα χριστιανικό εκκλησάκι. Περιγράφοντας τον ιερό χώρο του Ερεχθείου ο Παυσανίας αναφέρει στο εσωτερικό του παράξενου οικοδομήματος την ύπαρξη ενός πηγαδιού με θαλασσινό νερό. 

Το αξιοπερίεργο σχετικά με αυτό το πηγάδι δεν είναι τόσο το γεγονός ότι διαθέτει θαλασσινό νερό, όσο το γεγονός ότι όταν φυσάει νοτιάς ακούγεται μέσα του ήχος κυμάτων! Υποτίθεται ότι το πηγάδι αυτό το δημιούργησε ο Ποσειδώνας με ένα χτύπημα της τρίαινάς του ως σημείο προς τους Αθηναίους κατά τη διάρκεια της φιλονικίας του με την Αθηνά για την κυριαρχία της πόλης.


Άραγε υπάρχει κάποια υπόγεια διαδρομή που ενώνει το πηγάδι του Ερεχθείου με τη θάλασσα ? Σήμερα πάντως το εσωτερικό του Ερεχθείου είναι απρόσιτο για το κοινό, και κανείς δεν μπορεί να είναι εκεί όταν φυσάει νοτιάς για να ακούσει τον φλοίσβο των κυμάτων που ταξιδεύει με τον άνεμο ως το βράχο της Ακρόπολης.

Δυτικά του Ερεχθείου σε συνέχεια με τον ναό της Αθηνάς βρίσκεται ναός της Πανδρόσου της μόνης κόρης του Κέκροπα που δεν παράκουσε την εντολή της θεάς να μην ανοιχθεί το καλάθι στο εσωτερικό του οποίου βρισκόταν το παράξενο οφιοειδές πλάσμα που ονομαζόταν Εριχθόνιος. Σχετική με αυτό το γεγονός,ίσως σε ανάμνησή του, ήταν μια μυστική τελετή την οποία περιγράφει ο Παυσανίας.

Γι' αυτή την τελετή προετοιμάζονταν δύο μικρές παρθένες,διαφορετικές κάθε φορά,οι οποίες κατοικούσαν για κάποιο χρονικό διάστημα κοντά στον ναό της Πολιάδος Αθηνάς και ονομάζονταν αρρηφόροι. Η τελετή διαδραματιζόταν κατά τη διάρκεια της νύχτας και είχε μυστηριακό χαρακτήρα.

Οι δύο αρρηφόροι τοποθετούσαν στα κεφάλια τους, κατά το πρότυπο των Καρυάτιδων, καλάθια που τους έδινε η ιέρεια της Αθηνάς των οποίων το περιεχόμενο δεν γνώριζε ούτε η ιέρεια ούτε και οι ίδιες. Στη συνέχεια κατευθύνονταν προς τον περίβολο της Αφροδίτης των Κήπων ο οποίος βρισκόταν εκεί κοντά, στη βόρεια πλευρά της Ακρόπολης που είναι σήμερα κλειστή για το κοινό και από εκεί κατέβαιναν μέσω ενός υπόγειου περάσματος στο εσωτερικό του βράχου. Εκεί κάτω άφηναν τα αντικείμενα που μετέφεραν και έπαιρναν κάτι άλλο που έβρισκαν εκεί ήδη τοποθετημένο και έφερναν πίσω μαζί τους καλυμμένο. 

Ο Παυσανίας είτε δεν ήξερε είτε δεν ήθελε να αποκαλύψει τη φύση των μεταφερομένων αντικειμένων, καθώς και τη σκοπιμότητα αυτής της τελετής για την οποία απ' ό,τι φαίνεται ούτε και η ίδια η ιέρεια της Αθηνάς είχε επαρκή πληροφόρηση. Αλλά τότε ποιος είχε γνώση της φύσης όλων αυτών των αντικειμένων που πηγαινοέρχονταν μέσω υπογείων περασμάτων, χωρίς κάποιο προφανή λόγο με τέτοια μυστικότητα και μέσα στη νύχτα ? Προφανώς κάποιος ή κάποιοι που κατείχαν ιδιαίτερες γνώσεις σχετικές τόσο με τις χθόνιες λατρείες, οι οποίες είχαν συνήθως μυστηριακό χαρακτήρα, όσο και με την ιδιαίτερη σημασία της χρήσης σπηλαίων και υπογείων στοών σε τέτοιου είδους τελετουργίες.


Οι αρχαιολόγοι παραδέχονται ότι στην Ακρόπολη υπάρχουν πολλά οικοδομικά επίπεδα, κάποια από τα οποία παραμένουν άγνωστα ακόμα και σήμερα. Αυτό συμβαίνει επειδή, κάθε φορά που κτιζόταν η Ακρόπολη, τα νέα οικοδομήματα χτίζονταν πάνω στα προηγούμενα. Και δεν θα ήταν επιτρεπτό για κανέναν λόγο, για να βρούμε τι κρύβεται στις αρχαιότερες στρώσεις, να δημιουργήσουμε οποιοδήποτε πρόβλημα στην νεότερες. Η Ακρόπολη λοιπόν έχει πολλά μυστικά ακόμα που περιμένουν να ανακαλυφθούν.

Στην νότια πλευρά της Ακρόπολης μάλιστα έχουν βρεθεί μεγάλα κομμάτια πέτρας. Αυτό γέννησε την υποψία ότι έχουν αφαιρεθεί με κάποιον τρόπο από το εσωτερικό του βράχου. Ως εκ τούτου θα ήταν πολύ πιθανό κάτω από την Ακρόπολη να υπάρχουν υπόγειοι θάλαμοι και στοές.

Η υποψία όμως αυτή του ότι υπάρχει κάτι αρκετά αξιόλογο κάτω από την Ακρόπολη που σχετίζεται με την αρχαία υπερτεχνολογία, ενισχύεται και από το ότι λέγεται ότι, κατά την διάρκεια της Γερμανικής κατοχής της Ελλάδας, τον καιρό του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, Ο Γερμανικός στρατός (Deutsche Wehrmacht) προχώρησε σε χαρτογράφηση των υπογείων στοών κάτω από την Ακρόπολη, αλλά σταμάτησε όταν, σε κάποιο σημείο ο δρόμος ήταν φραγμένος με τέτοιο τρόπο ώστε ακόμα και με εκρηκτικά, να μην είναι δυνατόν να τον ανοίξουν χωρίς να καταρρεύσει η στοά.

Ερευνώντας το θέμα, μπορούμε με ασφάλεια να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι κάτω από την Ακρόπολη υπάρχουν υπόγειες δίοδοι οι οποίες καταλήγουν σε πολλά σημεία της Αττικής. Αν και η πρόσβαση σήμερα σε τέτοιες στοές είναι πολύ δύσκολη, σε άλλες εποχές κάτι τέτοιο δεν ίσχυε και έτσι έχουμε διάφορες μαρτυρίες οι οποίες μας μιλούν για ένα εκτεταμένο δίκτυο στοών στην Αττική με κέντρο την Ακρόπολη.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Οι αρχαίοι Ελληνικοί ναοί δεν ήταν μόνο κέντρα λατρείας, αλλά χώροι μύησης, όχι μόνο των μυστηρίων αλλά και των επιστημονικών γνώσεων, τ' αποτελέσματα των οποίων γινόταν φανερά στους πιστούς. Μόνο σήμερα μπορούμε ν' αντιληφθούμε ότι ήταν αποτέλεσμα μιας απόκρυφης τέλειας τεχνολογίας που εκμεταλλευόταν όλες τις γήινες και κοσμικές δυνάμεις.


Οι πρόγονοι μας είχαν ουράνιες γνώσεις που εκμεταλλευόταν τα ενεργειακά πεδία του πλανήτη χωρίς να μολύνουν την ατμόσφαιρα, να καταστρέφουν την υδρογραφία ή να αντλούν τεράστιες ποσότητες υδρογονανθράκων που είναι απαραίτητες για την λειτουργία του γήινου οργανισμού και των όντων του. Η αξιοποίηση της εύνοιας των θειϊκών οντοτήτων που ονομάσαμε θεούς θα καθιέρωνε την Ελλάδα σε τόπο προσκυνήματος των λαών της γης και τα οικονομικά οφέλη από αυτό θα ξεπερνούσαν και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις.

Η Ακρόπολη των Αθηνών δεν είναι μερικές μαρμάρινες κολώνες για τουριστικό αξιοθέατο. Είναι τόπος ιερός όπου η συμπαντική διάνοια συναντάται με τον ορατό κόσμο και την Ελλάδα. Ο ιερός της βράχος με τους αμέτρητους λατρευτικούς χώρους, τα σπήλαια που αφθονούν στα διαβρωμένα του πετρώματα και τις ιερές πηγές που ξεπηδούν από τα σπλάχνα του, τυλιγμένος στην άχλη των μύθων που τον περιβάλλουν, στέκεται αινιγματικά στο πέρασμα του χρόνου και με την ιστορία την οποία εμπεριέχει,ακτινοβολεί και εκπέμπει όλο το Ελληνικό Πνεύμα και τον Ελληνικό πολιτισμό.

  • Από τις Γιγαντομαχίες και Τιτανομαχίες μέχρι τα Μηδικά.
  • Από την Αθηνά, τον Ποσειδώνα και τον Ήφαιστο.
  • Από τον Κέκροπα και το Ερεχθέα.
  • Από την παρθένο Άγλαυρο που μόνη της εθυσιάσθει για να σωθεί η πόλη.
  • Από τους φύλακες-οπλίτες που παρέμειναν φυλάσσοντες ¨τα του θεού" όταν ο υβριστής Ξέρξης εισήλθε στην πόλη της Παλλάδος, μέχρι τον φρουρό της σημαίας που εκυμάτιζε στην Ακρόπολη,τον Κώστα Κουκίδη που αυτοκτόνησε πηδώντας από τον βράχο κρατώντας την στην αγκαλιά του, όταν πάτησαν οι Γερμανοί την Αθήνα τον Απρίλιο του 1941.
  • Από τον Απόλλωνα και την Κρέουσα που εγέννησαν τον Ίωνα, μέχρι το σπήλαιον του Πανός, την πομπή των Παναθηναίων ...και τόσα άλλα !!!


"Και πάντα οι βρύσες ρέουν εκεί του Μύθου, κι αναβρύζουν της Ιστορίας οι πηγές..."

Μιά ΙΣΤΟΡΙΑ χαραγμένη στον ΒΡΑΧΟ.
Μιά ΙΣΤΟΡΙΑ φυλαγμένη στον ΒΡΑΧΟ.
Μιά ΙΣΤΟΡΙΑ ιστορημένη από τον ίδιο τον ΒΡΑΧΟ.

Κωστής Παλαμάς._


ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ









(ΜΕΡΟΣ Β')


* ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ : ΜΕΡΟΣ Α' - ΜΕΡΟΣ Γ'




ΠΗΓΕΣ :

(1) :

(2) :

(3) :

(4) :

(5) :

(6) :

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Copy Right

print and pdf

Print Friendly and PDF

Share This

Related Posts